bestuurlijke elite van zijn dagen, waar zich de macht concen
treerde. Kregen Huygens en Hooft om die reden respectieve
lijk in 1632 en 1639 hun adellijke titel in de Franse orde van
St. Michiel, die eer is Van Zurck nooit te beurt gevallen. In
geen van de stukken waarin de personen staan vermeld aan
wie in de zeventiende eeuw op persoonlijke titel de Franse
orde werd uitgereikt, komt de naam van Anthony van Zurck
voor. Dat betekent dat hij de desbetreffende riddertitel heeft
gekocht om daarmee zijn maatschappelijk aanzien te vergro
ten. In dat licht dient ook de aankoop van de Heerlijkheid
Bergen in 1641 te worden gezien en de bouw van het 'Huys'
te Bergen daarna, Het Hof met de tuin in classicistische stijl
met de intervallen van de muziek als uitgangspunt naar de
laatste architectonische mode en in de stijl waarin Constan-
tijn Huygens en anderen hun Huizen hadden laten bouwen.
De weg naar succes
In 1633 liet Anthony van Zurck zich inschrijven aan de
Universiteit van Leiden. Hij was toen 27 jaar en beschikte
op grond van zijn leeftijd inmiddels over zijn erfenis, die
voor een groot gedeelte bestond uit aandelen van de VOC.
Het was de tijd van de Gouden Eeuw en dus van de grote
winsten op de Amsterdamse beurs, waar op de goederen die
werden aangevoerd soms winstpercentages werden behaald
van wel 400%. In de op die wijze verkregen rijkdom deelde
Anthony van Zurck vanzelfsprekend mee. Hij verdiende
enorme sommen geld met zijn aandelen VOC en zijn
speculaties op de Amsterdamse beurs. Daarbij speelde zijn
oom, de bankier Guillielmo Bartolotti een belangrijke rol.
Dat blijkt uit de stukken die bewaard gebleven zijn in het
Noord-Hollands archief. Ze geven een beeld van de betrok
kenheid van Bartolotti bij de transacties van Van Zurck.
Inmiddels had Anthony van Zurck in zijn nicht Susanna
Thibaut (1614-1687) een geschikte levenspartner gevonden.
Ze trouwden op 23 oktober 1635 in Amsterdam. Dat neef en
nicht met elkaar trouwden was in de zeventiende eeuw niets
bijzonders. Ook zijn vriend Constantijn Huygens was met
zijn nicht Susanne van Baarle getrouwd, nadat hij welis
waar eerder voor een groot aantal dames zijn genegenheid
had geuit met een gedicht. Daaronder bevonden zich Maria
Tesselschade Visscher uit Alkmaar, zangeres en prominent
lid van de Muiderkring van P.C. Hooft, maar ook Elisabeth
Stuart, dochter van de Engelse koning, Jacobus I. Elisabeth
was moeder van de mooie en intelligente Elisabeth van de
Palts met wie René Descartes vanuit Egmond tussen 1643 en
zijn dood in 1650 in Zweden, zijn beroemde corresponden
tie voerde over de meest uiteenlopende filosofische onder
werpen.
De keuze voor zijn nicht Susanna Thibaut bracht Anthony
van Zurck nog meer rijkdom en welvaart dan hem tot dan
toe reeds ten deel was gevallen. Zijn tante en schoonmoeder
Susanna Thibaut-van Hoove bezat onroerend goed in Am
sterdam en de Beemster. In 1631 had zij het pand aan de He
rengracht 136 gekocht van Matteus Dirckz. Muysenest voor
de som van fl.19.800 en was daar met haar dochter in getrok
ken. Nadat Van Zurck het in 1637 had geërfd, verkocht hij
het pand in 1650 aan Cornelis Coy. Maar niet alleen dit pand
was in het bezit van de schoonmoeder van Anthony van
Zurck. Samen met haar broer Francois van Hoove had zij al
in 1628 in de Beemster hoeve Latensteijn gekocht voor de
som van fl.18.000 van Abraham Boon, hoofdingeland van
de Beemster. Na het overlijden van haar vrijgezelle broer
Francois had zij het pand met twintig morgen land alleen
in bezit gekregen, door haar zuster de legitieme portie uit
zijn nalatenschap uit te betalen. Toen Susanna Thibaut-van
Hoove in 1637 zelf kwam te overlijden, erfden Anthony van
Zurck en zijn vrouw beide panden inclusief haar vermogen.
Van Zurcks echtgenote Susanna Thibaut was namelijk enig
kind. Latensteijn bleef nog lang in het bezit van de families
Studler van Zurck en later Van Nassau.
Anthony van Zurck, Constantijn Huygens en P.C.Hooft
Zoals hiervoor al werd gesteld, speelden zowel Hooft als
Huygens een belangrijke rol in het leven van Anthony van
Zurck. Beide vrienden hadden via Maria Tesselschade in
Alkmaar een belangrijk netwerk. Maar er liepen ook lijnen
via de vroedschap waarin Simon Schagen, burgemeester
van Alkmaar, was gekozen. Schagen had met Constantijn
Huygens gestudeerd in Leiden en samen met hem namens
de Staten Generaal een bezoek gebracht aan Venetië. Of
dat de reden is geweest voor Anthony van Zurck ook in
Alkmaar onroerend goed te kopen, vertelt de geschiede
nis niet. Mogelijk is ook dat hij bij zijn vriend Descartes in
de buurt wilde wonen, die van plan was zich in Egmond te
vestigen. Zeker is in ieder geval dat hij er een pand kocht aan
de Doelenstraat, waar in de console van de uitbouw boven
de voordeur de gems uit zijn familiewapen is uitgebeeld. Zo
had Anthony van Zurck door aankoop en vererving een aan
zienlijk aantal panden in bezit. Een portefeuille die panden
in Leiden, Amsterdam, Alkmaar en de Beemster omvatte.
Met de aankoop van de Heerlijkheid Bergen zou er echter
een belangrijke wens van Van Zurck in vervulling kunnen
gaan, waardoor hij er 'echt bij zou gaan horen'. Met de aan
koop van de Heerlijkheid Bergen zou hij namelijk zich Heer
11
EEN HOF VOOR EEN HEER
Doelenstraat 25 in Alkmaar, woonhuis van de Heren van Bergen,
met het wapen van Studler van Zurck.
Foto uit 1910. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
