PIERRE GOLE, ébéniste célèbre,
né a Bergen (Pays-Bas)
mm
of hoe een Bergense meubelmaker in de
Gouden Eeuw in Parijs de top bereikte.
Aan Pieter Gooien,
omstreeks 1620 in Bergen
geboren en na zijn
vestiging in Frankrijk een
buitengewoon succesvolle
meubelmaker geworden, is
dit artikel gewijd.
Bewonderenswaardig is het,
dat ruim drieënhalve eeuw
geleden een ondernemende en
creatieve Bergense jongeman
het aandurfde om als
handwerksman de 'grote
wereld' in te gaan, daar
buitengewoon veel succes
oogstte, zodanig zelfs, dat hij
erdoor tot in de allerhoogste
Franse hofkringen
kwam te verkeren.
Originele ideeën, vakmanschap, ervaring, hard werken en
uitstekende relaties brachten deze kunstzinnige vakman in
Parijs ongekende roem en rijkdom. Op zijn veertigste was
Pieter Gooien reeds leverancier van het hof van Lodewijk de
Veertiende, de 'Zonnekoning'. In de Franse hoofdstad be
hoorden zijn kostbare meubels in Franse Barokstijl ('Louis
Quatorze') gedurende de tweede helft van de 17e eeuw tot
de absolute top. Zowel het Rijksmuseum te Amsterdam als
verscheidene buitenlandse musea bezitten Goolens prachtige
kabinetten en luxueuze tafels die de vernielingen tijdens de
Franse Revolutie (1789) hebben overleefd.
Het oude Bergen op een zeldzame tekening
Hoe zag Bergen eruit toen Pieter Gooien hier opgroeide?
Het dorp en omgeving zijn uitstekend te zien op de prach
tige kaart, die landmeter Joannes Dou van de 17de-eeuwse
Hoge en Vrije Heerlijkheid Bergen maakte en die in 1662
door Joannes Blaeu is gedrukt en uitgegeven. Daarnaast
bestaat er ook een duidelijke afbeelding van het dorpshart,
omstreeks 1620 getekend door een rondreizende kunstenaar.
De 17e-eeuwse tekenaar laat de kerk hoog boven de spaar-
zaam-bebouwde Kerkbuurt uitrijzen. Na de verwoestende
brand van 22 februari 1574 is deze middeleeuwse Petrus-en
Pauluskerk weer bruikbaar gemaakt voor de Protestantse
eredienst, de ingestorte toren heeft als opvolger een sierlijke
dakruiter gekregen.
Aan de duinvoet zijn links de boerderijen van de buurtschap
Oudburg te zien. De Doodweg erheen begint hier voor
aan. Het begin van de Westdorper Doodweg is rechtsvoor
zichtbaar. (Het origineel van deze tekening bevindt zich in
de 46 delen tellende Atlas Laurens van der Hem (1621-1678)
in de 'Kartensammlung' van de 'Osterreichische National-
bibliothek' te Wenen).
Begin 1600 telde Bergen slechts 500 a 600 inwoners. Naast
boeren waren dat burgers, ambachtslieden en enkele beamb
ten. Het grondgebied kwam bij de verdeling van de erfenis
van de in 1568 overleden heer van Bergen, Hendrik van Bre-
derode, in bezit van de graven Van Holstein-Schaumburg.
In 1641 was Anthonis Studler van Zurck door aankoop de
nieuwe Heer van Bergen geworden.
Pieter Cornelisz. kwam uit het in Bergen wonende gezin van
2
HENK JELLEMA
'Gezicht op de Kerkbuurt te Bergen', ongekleurde tekening van de Ruïnekerk en omgeving door een onbe
kende meester, omstreeks 1620.
Het gebouwtje dat omstreeks 1770 het 16e-eeuwse Rechthuis, het ambtsverblijf
van o.a. schout Jan Cornelisz. Gooien, broer van Pieter Gooien, verving. Hier
verrees in 1903 het nog bestaande 'Oude' Raadhuis. Houtsnede Jaap Veldheer,
1901, (Collectie: Regionaal Archief, Alkmaar).
