In Holland staat een
aalsterse bronzen klok
DOOR NIEMAND GESTOLEN
kerk, de opbrengst van staangeld voor een poffertjeskraam,
een telefoonactie en wat al niet meer. Zo werd uiteindelijk in
totaal 31.500,- bijeen gebracht.
Maar de beschikbare ruimte om zo'n carillon te kunnen
plaatsen hield bepaald niet over. Het betekende in elk geval
dat zowel de bestaande antieke luidklok als het uurwerk
moesten worden verwijderd. Er gingen stemmen op om
deze luidklok een nieuwe bestemming te geven bij de aula
van de Algemene Begraafplaats. Daarvoor had de firma Petit
Fritsen al een offerte gemaakt, maar uiteindelijk is dit
toch niet doorgegaan.
Op 15 april 1970 arriveerde het carillon in Bergen. Op
5 mei 1970 werd tijdens een plechtigheid op het binnenter
rein van de Ruinekerk het carillon in gebruik gesteld en
plechtig in beheer overgedragen aan het gemeentebestuur.
En de Alkmaarsche Courant kopte bij het plaatselijk nieuws:
Bergen heeft zijn carillon
De 26 klokken zijn gegoten door de Firma Petit Fritsen
te Aarle-Rixtel. Op de grote luidklok staat: 'A.D. 1970
IK FUID VOOR HEN DIE VOOR ONZE VRIJHEID
VIELEN EN IN BERGEN RUSTEN. 1940-1945.'
Op de daarop volgende 24 klokken staan de namen van
de 216 gesneuvelden. De laatste klok bevat de tekst:
'34 GEVALLENEN, ALLEEN BEKEND BIJ GOD.'
Bijzonder is de 27e 'klok', die geen klok is omdat de klepel
ontbreekt. Deze klok, een geschenk van een inwoonster van
Bergen, bevat een capsule met een blauwdruk van het caril
lon, de namen van de schenkers en een oproep aan komende
generaties om dit carillon in stand te houden.
Het carillon bevat een automatisch speelwerk voor de klok
ken maar ook een pianoklavier, om de klokken met de hand
te kunnen laten bespelen door een beiaardier. Mevrouw Lies
Over de Linden-Haasbroek en de heer Gijsbert Kok hebben
ons al vaak van hun spel laten genieten.
Dank zij de activiteiten en het succes van deze werkgroep
strooit het carillon elke dag vanuit de toren zijn klanken uit
over ons dorp.
Het raadsel rond de klok van Aalst
Een goede journalist is altijd op zoek naar nieuws en bijzon
derheden. En dat gold natuurlijk ook voor Marius Hofhuis
als journalist voor De Duinstreek. Toch was merkwaardig
genoeg de Alkmaarsche Courant het podium, waarin hij
voor het eerst schreef over de klok van Aalst. Onder de titel:
'Klok uit Aalst staat verloren in gemeenteloods' doet hij
verslag van het treurig lot van de oude luidklok, die vanwege
het carillon op 31 maart 1970 uit de toren van de Ruïnekerk
werd gehaald. Dat de klok oorspronkelijk uit Aalst afkom
stig is, blijkt uit het randschrift op de klok: 'SENATUS
POPULUS QUE ALOSTANUS - ME FECIT BRUGIS
ANNO 1750 GEORGIUS DUMERY' (Regering en volk
van Aalst - gegoten in Brugge in 1750 door Joris Dumery).
Bovendien is het stadswapen van Aalst op deze klok aan
gebracht. Zoals beschreven werd, is deze luidklok in 1960
door de gemeente Bergen gekocht van uurwerkfabriek 'De
Klok' in Aarle Rixtel. Merkwaardig genoeg heeft toen blijk
baar niemand notie genomen van het randschrift op de klok,
en zich afgevraagd hoe deze klok bij de uurwerkfabriek in
Aarle Rixtel kon terechtkomen.
Bij het 'hoe en waarom' gaan de gedachten in eerste in
stantie natuurlijk uit naar de chaotische toestanden rond
de klokkenvordering, die ook in het bezette België heeft
plaatsgevonden. Toch blijkt dat niet de reden te zijn van
de zwerftocht die deze klok heeft afgelegd. Het antwoord
staat in De. Gazet van Aalstwaarin Marcel Coppens van
Openbare Werken in Aalst verslag doet van zijn onderzoek.
Daaruit blijkt dat de 'Bergense' klok afkomstig is uit de
beiaard (carillon) van het Belfort van Aalst. Toen in 1956
enkele klokken gebarsten bleken, wenste het schepencollege
van Aalst zich een fris klingelende beiaard in het Belfort. Dit
werd ook ingegeven vanwege het vooruitzicht op de Expo
(wereldtentoonstelling) in Brussel in 1958. Voor het herstel
koos men voor een Nederlands-Belgisch bedrijf in Lokeren
(Oost-Vlaanderen). Dat bedrijf werd opgedoekt en zo kwa
men de klokken terecht in het moederbedrijf klokkengieterij
Eijsbouts in Asten (N-Brabant). Pas in 1960 arriveerden in
Aalst 52 klokken en klokjes voor de beiaard. Daarmee was
aan de opdracht voldaan en leek iedereen tevreden. Dat die
ene klok uit 1750 in Asten achterbleef blijft een raadsel, en
dat wordt groter met de vraag hoe deze klok tenslotte in
Aarle-Rixtel kon terechtkomen.
Ook de gemeente Bergen ging op nader onderzoek uit.
DE KLOK(KEN)VAN BERGEN
De Gazet van Aalst 19 mei 1973
Beiaardierster Lies Over de Linden-Haasbroek (foto: Trees Bruinsma).
