15
maatschappij 'Bergen-Binnen' op, die statutair gevestigd
was in Den Haag. Deze NV, waarvan zijn echtgenote Marie
van Reenen-Völter medecommissaris werd, gaf vervolgens
opdracht tot het ontwerpen van een 'tuinstad'. Dit werd het
villapark met Hertenkamp, oftewel het Van Reenenpark in
de ruime zin van het woord.
Ontwerp
Het is helaas niet bekend, wie het eerste stedebouwkundig
ontwerp heeft gemaakt; het eerste plan, uit 1912, is voorzover
we weten evenmin bewaard gebleven. Wel wordt in eigen
tijdse vermeldingen verschillende malen verwezen naar reeds
bestaande villaparken, onder andere 'Duin en Daal' in Bloe-
mendaal. Het is dus heel goed mogelijk, dat ook hier, net als
bij de aanleg van de Zeeweg en de opzet van Bergen aan Zee,
Leonard Springer landschappelijke adviezen heeft gegeven.
De opzet is er één van vloeiende, natuurlijk verlopende lijnen,
met als enige uitzondering de brede toegangsweg vanuit de
Breelaan, de als nieuw winkelcentrum bedoelde Stations
straat. Ook is er gewerkt met zichtassen vanuit de centraal
gelegen Hertenkamp, bijvoorbeeld de Vijverlaan en de Her
tenlaan, terwijl de Prinsesselaan min of meer de achtergrens
volgt van de terreinen langs de Breelaan en het eerste deel
van de Guurtjeslaan, die al waren bebouwd. Met een aantal al
aanwezige elementen, zoals de beboste nollengronden langs
de Kerkelaan, de bosbeek langs de Komlaan, de resten van de
dorpsbeek en een tweetal bestaande boerderijen, werd even
eens rekening gehouden.
Het eerste gepresenteerde plan dateert van februari 1913. Het
behoorde bij bestek en voorwaarden, opgesteld ten behoeve
van de publieke aanbesteding van de wegaanleg en bijbeho
rende werken op de 28ste van die maand. Het wegenpatroon
is al nagenoeg zoals het ook werd gerealiseerd; de belangrijk
ste afwijking is een nooit aangelegd fietspad langs de tram
baan tussen de Renbaanlaan en de Komlaan. De verschillende
te bebouwen vakken tussen de wegen zijn met de letters K
t/m W aangegeven (waarom niet bij de A is begonnen wordt
uit het bewaard gebleven dossier niet duidelijk). Onder het
wegenplan zijn de oude patronen nog weergegeven van de
boerenerven aan de noordzijde van de Hertenkamp, samen
met de paden die vanouds vanaf de gehandhaafde boerderij
"t Hoekje' in de richting van Breelaan en Guurtjeslaan liepen.
Aan de westzijde is nog de contour aangegeven van die zijde
van de renbaan, die over de Komlaan heen was gelegd en deze
laan in twee stukken had gedeeld. Die verbinding zou worden
hersteld, en het noordelijk deel wordt dan ook aangegeven
met de naam 'voormalig Lijsterpad'. Het rondeel op de hoek
met de Guurtjeslaan, nu J.J. Schilstraplantsoen, is als ontwerp
al op de kaart opgenomen.
Nauwkeurig worden de functies en de wijze van verharding
van de verschillende wegen aangegeven. Er zijn rijwegen,
voet- en fietspaden, en naast grind en baksteen worden (met
name voor de fietspaden) ook basaltverhardingen vereist.
Bestek en voorwaarden voorzien onder meer in 'het uitvoeren
van grondwerken, ophoogen en afgraven van wegen, bezo
den van taluds en bermen; het bestraten en verharden van de
rijwegen, wielerpaden, voetpaden en trottoirs', het aanleggen
van 'straatkolken voor hemelwater', alsmede het 'stompen
rooien'. Een deel van het bestaande boombestand was blijk
baar al gekapt, maar nog niet met wortel en al verwijderd.
Bestaande waterlopen
Speciale maatregelen waren vereist voor de bestaande water
lopen. Het betreffende hoofdstuk in het bestek bevatte twee
onderdelen. Het eerste werd omschreven als 'het dempen van
een beekje, het daarvoor in de plaats stellen van een duiker
van cementbuizen inwendig 0.30 x 0.43 M. en het opnemen
van een bestaande duiker van grèsbuizen, inwendig 0.13 M.'
Het tweede betrof 'het opnemen van een duiker van grèsbui
zen, inwendig 0.13 M., en het maken van een nieuwe duiker
van cementbuizen, inwendig 0.30 x 0.43 M., vanaf de sloot
om het Hertenkamp naar den polder.Die laatste duiker is
inderdaad gelegd, en bestaat nog steeds. Hij loopt onder het
trottoir aan de noordzijde van de Stationsstraat, vervolgens
achter langs de percelen benoorden de Jan Oldenburglaan
en de voormalige garage van Schalkwijk naar de vijver bij de
Prins Hendriklaan. Als overkluisd water staat dit deel van
de dorpsbeek nog altijd onder de schouw van het Hoog
heemraadschap. Het 'beekje' waarvan in het bestek sprake
is, betreft de bosbeek, of bever gezegd de Holle Vijver langs
B«rrf«ri, 1» MftKH n.
De boerderij "t Hoekje' kort vóór de
aanleg van het Van Reenenpark,
hoekVan Reenenpark/Kastanjelaan
(foto: A.J. Bonda, ca. 1910, collectie
auteur).
