Als hij zijn ronde had gemaakt, moest hij nog een keer zijn
ronde doen om te controleren of de lampen nog steeds brand
den. Vaak moest de opsteker zelf zorgen voor een ladder en
onderhoudsmateriaal.
De taak van Jacob Brouwer wordt in 1875 overgenomen door
Cornelis Molenaar en Lourens Kleverlaan. Zij kunnen dit
werk het beste overnemen omdat zij ook nachtwacht zijn.
Zij krijgen ƒ4,- per lantaarn per jaar. Er staan in 1875 veertien
petroleumlantaarns in het dorp.
Er is in deze jaren geen duidelijk systeem van aansteken en
blussen, 's Zomers brandden de lantaarns niet of laat. Bij volle
maan werden de lantaarns niet ontstoken, maar dat systeem
was vaak zo dwingend dat als het volle maan was, maar be
wolkt en dus duister, de lantaarns ook niet ontstoken werden.
In 1890 besluit de gemeente de lantaarns eerder op te steken,
te beginnen op 10 augustus en niet pas met de Berger kermis
eind augustus. Ook vragen bewoners om tijdens donkere
zomernachten op donkere plaatsen in de kom van het dorp
lantaarns te laten branden. En er wordt soms geklaagd dat de
lantaarns te laat branden of dat ze niet functioneren.
de afgelopen jaren hebben bekeken en dat is gebleken dat ie
dere lantaarn met opsteken, glazen, petroleum en onderhoud
ongeveer 10,- per jaar kost. Van Reenen zal met een contract
van aanbesteding komen. Dat duurt enige tijd. Op 8 januari
1900 zegt Van Reenen dat hij en de wethouders nog 'geene
gelegenheid gehad hebben een staat te ontwerpen in verband
met het schijnen der maan en het ondergaan der zon, geschikt
om daarop de dagen en uren aan te wijzen waarop de lan
taarns aangestoken en gebluscht dienen te worden, waarop tot
publieke aanbesteding der straatverlichting kan overgegaan
worden.'
Officiële aanbesteding
Met ingang van 1 januari 1902 wordt besloten de straatver
lichting aan te besteden met het onderhoud van de lantaarns
en lampen en de leverantie van alle benodigde verlichtings
middelen. Het uur van 'blusschen' wordt bepaald op mid
dernacht. Staten met het aantal branduren zullen met het
contract van aanbesteding op het Raadhuis ter inzage lig
gen. De gemeenteveldwachter wordt belast met het toezicht
op de naleving van het contract. De order voor het opsteken
en blussen zal maandelijks aan het Raadhuis worden aangeplakt
Toenemende vraag om verlichting
Eind jaren 90 komen er steeds meer voorstellen vanuit de
gemeenteraad en van burgemeester en wethouders om de
straatverlichting te verbeteren. Ongetwijfeld zal hier de groei
van Bergen mee te maken hebben gehad. De mobiliteit wordt
groter, er komen meer mensen van buiten, het aantal dag
jesmensen en toeristen neemt toe en er worden pensions en
hotels gebouwd. De stadsmensen gaan het platteland ontdek
ken en van het platteland houden. Daar vinden zij ontspan
ning van het jachtige leven in de stad. Er komen comfortabele
verbindingen tussen stad en platteland. Bergen wordt gemak
kelijk bereikbaar voor de Amsterdammer. Door deze nieuwe
infrastructuur wordt het platteland langzaam vanuit de steden
getransformeerd. De pensions en hotels willen betere verlich
ting, winkeliers willen een lantaarn bij hun winkel. In 1898
stelt het raadslid August Maschmeijer voor om een gedeelte
van de Bergerweg te verharden en van lantaarns te voorzien.
Maschmeijer wil dat de bediening en levering van petroleum
door één persoon wordt gedaan, die voor een vast salaris
'de lantaarns brandende moet houden, gedurende bij contract
vastgestelde uren.' Andere raadsleden zijn bang voor de hoge
kosten. Burgemeester Van Reenen antwoordt in 1899 dat hij
en de wethouders de rekeningen voor de straatverlichting van
ORDER voor het AANSTEKEN en BLUSSCHEN
der lantaarns voor de s^ehtm,
de Gemeente 'Uuar 1 1908.
gedurende de maand J A W u
a
-
BERGEN ONDER STROOM: 100 JAAR ELEKTRICITEIT
Doosje voor lucifers en kaarsen (foto: collectie Het Sterkenuis).
Staatje voor het aansteken en doven van de straatverlichting
(Archief gemeente Bergen 1811-1921, invoernummer487).
USUEKKISCES.
Haansofgan?- Usacsondergang.
unseen, blusschen.
4.30
4.30
4.30
4.30
4.30
4.45
4.45 f
4.45
4.45
4.45
Geen licht-
Geen licht.
Geen licht,
i Geen licht.
Geen licht.
Geen licht.
Geen licht.
0.10
0.31
0.53
1.19
1.51
2.31
3.1S
4.13
5.15
6.20
7.27
8.35
9.43
1053
nddernacht
c.m. 0. 4
1.18
2.36
rastgesteld.
ju te vullen het uur
UREN van:
5. "2
n.m. 1-59
6.24
2.39
7.41
3.33
S.46
r 441
9.38
6. 0
10.1S
n 725
10.48
1 r_ 8.49
11.12
i 10.11
11.32
- ll-30
11.51
yniddemacht
16
18 1
19
4.18
20
21
22 i
23 1
1 24
1 25 1
4.29
I 26
1 27
1 28
1 29
1 30
1 5. 0
5. 0
1 5. 0
I 5. 0
5. 0
5. 0
0.15
7.15
8.30
9.30
10.45
5.15
L.K. ö-15
5.15
5.15
5.15
f
1 5.15
h
5.30
i blusschen in <3
le Gemeente
