Straatverlichting in Bergen
in de 19de en begin 20ste eeuw
c dat eene gemeente wanneer men die s avonds binnentreedt
beoordeeld wordt naar de mate van verlichting
(August Maschmeijer 1902)
Donker platteland
Een groot gedeelte van de 19de eeuw is de gemeente Bergen
en de kleine kom van het dorp niet verlicht geweest en wa
ren de inwoners 's avonds en 's nachts afhankelijk van het
licht van de sterren en de maan. Dat gold eigenlijk voor het
gehele platteland van Nederland in de 19de eeuw. De steden
hadden vaak wel straatverlichting. In Alkmaar werd in 1819
bijvoorbeeld, de verlichting openbaar aanbesteed. Voor 7000
gulden werden 139 reverbères (lampen met spiegels, waar
door het licht versterkt werd) en 30 lantaarns geplaatst
of opgehangen. De lampen brandden op plantaardige
(raap)olie.
Nu moeten wij ons van die straatverlichting ook weer niet
al te veel voorstellen. In de zomermaanden werd de straat
verlichting niet of een beperkt aantal uren aangestoken. En
ook in de winter brandden de lampen vaak alleen tijdens de
donkerste nachten. Het aantal lantaarns en de lichtsterkte
was gering. Ook de onderlinge afstand was niet vastgelegd.
BERGEN ONDER STROOM: 100 JAAR ELEKTRICITEIT
Straatverlichting in Alkmaar bij de Zandersbuurt. Tussen de bomen een kaarslantaarn. Op de voorgrond een olielamp.
Ook in Bergen werden de straatlantaarns meestal in bochten, op donkere plaatsen en op de hoeken van een straat geplaatst.
Tekening van C.H. Wentel uit 1842 (foto: collectie Regionaal Archief Alkmaar).
