ligt a.s. Donderdag Bergen onder stroom te brengen.
De transformator welke wij biervoor in bestelling hebben,
is, ondanks herhaalde reclames, niet op tijd geleverd. Wij
hebben echter alles in het werk gesteld om tijdelijk een pas
sende transformator te krijgen, hetgeen ons dank zij de wel
willendheid van de Hollandsche Electriciteits Maatschappij
te Hilversum, gelukt is, en hopen met de opstelling van
genoemden transformator intijds gereed te zijn. Hiermede
hopen wij geheel naar uw wensch te hebben gehandeld.
De transformator is gisteren gearriveerd, heden wordt de
hoogspanningskabel die naar Bergen aan Zee loopt in het
transformatorgebouw binneyigebracht, en kan de transfor
mator te Bergen-Binnen onder stroom gezet worden.
Het schakelbord is gereed, de laagspanningskabels zijn
aangesloten en indien alles naar wensch gaat, kan Zondag
avond het eerste licht branden en zal met den meesten spoed
aan de huisaansluitingen begonnen worden, die, zooveel
mogelijk zullen worden aangebracht in de volgorde, volgens
welke deze 't zij mondeling of schriftelijk, ten Raadhuize
binnenkomen.
Of er die zondagavond 10 augustus daadwerkelijk stroom
geleverd is door de KEM wordt niet vermeld. Ook is in de
krant niet te lezen of de bioscoopvoorstelling in De Rusten
de Jager op 26 juli is doorgegaan. Mogelijk heeft men toen
een noodverbindig aangebracht, aangesloten op de kabel
naar Bergen aan Zee.
Niet alleen voor Bergen heeft de KEM moeite om aan haar
leveringsplicht te voldoen. Uit het gemeenteraadsverslag
van Alkmaar blijkt, dat ook in die gemeente door een sa
menloop van omstandigheden, niet op 1 mei 1913 stroom
geleverd kan worden, maar pas op 18 september 1913.
Geen zee van licht
Dat de aansluiting op het elektriciteitsnet van Bergen in
hield dat meteen ons hele dorp in een zee van licht zou
baden, is natuurlijk niet het geval. Hiervoor moet meer
gebeuren dan een lamp in een fitting draaien. Een volledig
elektriciteitsnet door het gehele dorp was bij lange na nog
niet aanwezig, zodat slechts in beperkte mate de mogelijk
heid tot aansluiting bestond. Verder moesten in de woning
nog allerlei voorzieningen worden getroffen, zoals geïso
leerde bedrading in toen nog metalen buizen, zekeringen,
draaischakelaars, stopcontacten e.d. van porselein, die nu
haast allemaal in kunststof zijn uitgevoerd.
Begonnen werd met het Raadhuis, het schoolgebouw, post
kantoor en de onderwijzerswoning van elektrische instal
laties te voorzien. De woningen die werden aangesloten,
hadden in de begintijd vaak niet meer dan 2 tot 3 lichtpun
ten. In Bergen waren er zelfs woningen met 1 lichtpunt!
Wilde men er meer, dan moest men daar extra voor betalen.
De slagzin van het Rotterdamse Elektriciteitsbedrijf Denk
er aan bij het woninghuren, contactdozen op alle muren
stamt pas uit de jaren 20. Het tarief werd gesteld op 25 cent
per kWh. Krachtstroom kostte 6 cent. Pensions en hotels
moesten in het hoogseizoen extra betalen. De afnemers van
stroom moesten garant staan voor een bepaald verbruik en
meebetalen aan de aanlegkosten van de kabel naar hun wo
ning. In de meeste woningen werd een huurmeter geplaatst,
maar in het begin waren deze niet altijd voorradig, zodat
het verbruik werd geschat. Woonde men wat verder van de
kom van het dorp, dan kwam men voorlopig niet in aan
merking voor stroom.
Elektrische straatverlichting was er uiteraard ook niet met
een. Het verslag over de toestand van de gemeente over
1913 vermeldt 34 petroleumlantaarns tot 15 november.
Na deze datum zijn ze vervangen door 85 elektrische straat
lantaarns. Er is nog weinig elektrische apparatuur, daarom
BERGEN ONDER STROOM: 100 JAAR ELEKTRICITEIT
Karei de Grotelaan ca.1914 in westelijke richting De straatverlichting werd
vaak aan de netwerkpalen bevestigd (foto: A.J. Bonda, collectie Regionaal
Archief Alkmaar).
Lantaarn 'van sierlijk model' aan de Breelaan-Karel de Grotelaan.
(foto: collectie Regionaal Archief Alkmaar, maker onbekend).
De eetzaal van De Rustende Jager ca.1915 (foto: collectie Regionaal Archief
Alkmaar, maker onbekend).
In do Eetmaal (Hotel „He Rustende Jager" te BERGEN (N. H.
