I Vredeskerkje,
pad en poort aan Zee:
1 levende cultuurgeschiedenis
Van de geschiedenis van het fraai in de duinen gelegen
Vredeskerkje in Bergen aan Zee verscheen in 2008 ter gele
genheid van het 90-jarig bestaan een uitvoerig en rijk geïllu
streerd boek. De uitvoerige bronnenstudie die daarvoor werd
verricht, verschafte veel gegevens over de bouw en de functie
van het Vredeskerkje, maar niets over de terreininrichting.
Voor die kennis zijn we aangewezen op de bestaande toe
stand. Velen kennen de bescheiden toegangspoort en het wit
geschilderde hek aan de westzijde, aan het einde van de Kerk
straat.
Echter, bijna niemand kent de oorspronkelijke situatie aan de
oostzijde: een identieke poort met hek. Beide toegangen zijn
met elkaar verbonden door een breed kalkzandstenen pad
direct rond het gebouw en evenwijdig en op korte afstand een
smal klinkerpad in het natuurgebied Engelse Veld. Dit smalle
pad kende een voortzetting naar de hoek Elzenlaan - Zeeweg:
een 'kerkepad aan Zee'. Vanaf de zestiger jaren raakten de
oostelijke toegang en het kerkepad verder in verval totdat bei
de op een zeker moment totaal verdwenen waren, althans...
Op initiatief van de kosteres van het Vredeskerkje, José
Siebers, legden vrijwilligers de overwoekerde trap, het pad en
de poortfundering bloot. Meerdere vrijwilligers haakten aan
en spoedig werd besloten om deze verloren toegang te restau
reren, vanzelfsprekend in nauw overleg met de Marie Amalie
Dorothea Stichting (genoemd naar de initiatiefneemster voor
de realisatie van het Vredeskerkje, Marie Amalie Dorothea
van Reenen-Völter, echtgenote van de Heer van Bergen,
Jacob van Reenen), eigenaresse van het Vredeskerkje en de
Stichting Vrienden van het Vredeskerkje. De eerste
auteur coördineerde het hele project, terwijl de tweede auteur
de dagelijkse coördinatie op zich nam. Dankzij geldelijke
bijdragen van inwoners van Bergen aan Zee, natuurbeheer
der PWN en de gemeente Bergen konden we beschikken
over een bescheiden budget, waarmee materiaal kon worden
aangekocht. Echter, de stenen voor herstel van trap en poort
werden gratis beschikbaar gesteld door Pronk Bouwbedrijf
te Warmenhuizen, zo ook de beplanting door Praecox Tuin
aanleg Onderhoud te Bergen. Enkele honderden kalkzand
stenen afkomstig van Kranenburgh werden gebruikt voor het
herstel van het pad. Zo kon spoedig na de ontgraving met de
restauratie worden begonnen.
Een enthousiaste groep leerlingen van het Vakcollege Tech
niek - PCC Oosterhout in Alkmaar onder leiding van hun al
even enthousiaste docenten Sjaak Peetoom en Ritso Polder,
verzorgden al het metselwerk, legden de straat opnieuw aan
en construeerden en plaatsten het houten toegangshek.
Op basis van oude foto's wisten we dat poort en hek aan bei
de zijden van de kerk identiek waren, dus werd de bestaande
situatie aan de Kerkstraat gekopieerd: een uitdagende en met
uiterste concentratie uitgevoerde praktijkopdracht voor de
metselaars en timmerlieden-in-opleiding. Het resultaat is
prachtig en op 25 november 2011 is de 'nieuwe aanleg' op
initiatief van de beide stichtingen feestelijke in gebruik ge
steld. Hierbij werden initiatiefnemers en alle uitvoerenden -
in het bijzonder de leerlingen en hun docenten - door MAD
voorzitter Willem Dutilh in het zonnetje gezet.
Zo werd in Bergen aan Zee een succesvolle restauratie afge
sloten en kwam een stukje geschiedenis op een bijzondere
manier weer tot leven.
Bronnen:
- B. Buizer, F. van Melle en F.D. Zeiler, 2008. 'Een kerkje voor
allen': het Vredeskerkje in Bergen aan Zee 1918-2008.
Uitg. Marie Amalie Dorothea Stichting. Schoorl 2008
- Zie www.pcc.nu/nieuwsberichten
BERT BUIZER
MET MEDEWERKING VAN JOSÉ SIEBERS-FABER
z
O
i—
C/D
X
Het Vredeskerkje in de jaren 30 van de vorige eeuw, naar het noordwes
ten gezien vanaf de hoge duinrand aan de zuidzijde van de Zeeweg. Het
toegangshek aan de oostzijde is duidelijk zichtbaar (uitsnede uit een foto,
collectie Bert Buizer).
De gereconstrueerde poort met hek aan de oostzijde van het Vredeskerkje.
De maatvoeringen van de opnieuw gemetselde zuiltjes en het houten hek
werk zijn nagenoeg identiek aan het hek aan de westzijde, aan de
Kerkstraat. Op de achtergrond is de gerestaureerde trap zichtbaar
(situatie juli 2012, foto: Bert Buizer).
Er zijn bij dit project veel vrijwilligers betrokken geweest, te veel om
hen allen bij naam te noemen. José heeft van het project een dagboekje
bijgehouden waarin alle betrokkenen zijn genoemd. Met het beperkte
budget had dit project niet kunnen worden voltooid. Daarom zijn we
alle vrijwilligers veel dank verschuldigd voor hun belangeloze inzet.
