...een in volle werking zijnde Stoomzuivelfabriek annex
Melkinrichting, voor veel uitbreiding vatbaar. Gunstige
ligging. Verwerkte hoeveelheid melk per jaar og. VU Mill. L.
melkcontracten tot Mei 1914 voorhanden
Voor 12.000,- wordt Gerbrand Vis met zijn zuivelmaat-
schappij De Kroon uit Zaandijk koper en op 18 november
1913 vindt de feitelijke overdracht plaats. De nieuwe eige
naar laat in 1914 een nieuw ketelhuis met machinekamer
bouwen, terwijl ook de kaasmakerij wordt uitgebreid.
Vervolgens brengt de heer A. Merens Azn als secretaris
commissaris op 18 oktober 1914 een uitgebreid financieel
rapport uit over de treurige gang van zaken, die tot liqui
datie c.q. verkoop heeft geleid. Daarin komt onder meer
naar voren dat een verkeerd systeem van boekhouding is
toegepast en er aanvankelijk verschil van opvatting bestond
tussen directeur en commissarissen over het toekomstbeeld.
Met de komst van de nieuwe eigenaar is de commerciële
leiding in andere handen overgegaan en de kaasproductie
aanzienlijk vergroot. Toch ondervindt ook Wilhelmina de
negatieve gevolgen van de Eerste Wereldoorlog en is het
filiaal in Alkmaar per 1 augustus jl. gesloten. Het rapport
van Merens eindigt met citaten als:en is niets my onaange
namer dan te moeten constateren, dat geen enkele verwach
ting is uitgekomen en geen enkel doel werd bereikt, terwyl
verliezen werden vergroot of geleden door ons allen, die
toch zonder uitzondering het goede hebben gewild. Mijzelf
heeft dit tydperk veel hopelooze en tydroovende arbeid
gekost, terwyl het my niets dan moeilykheden gebracht
heeft...' Kortom, een weinig vrolijke terugblik, die voor de
toekomst doet vrezen.
En over die nabije toekomst zijn geen gegevens bekend. In
het Noord-Hollands archief te Haarlem bevinden zich ar
chiefstukken over de N.V. Stoomzuivelfabriek Wilhelmina
te Bergen van 1911 tot en met 1915. Over hoe die toekomst
er daarna met de nieuwe eigenaar Vis heeft uitgezien is dus
niet bekend.
De R.K. Boerenbond
Over de periode 1920-1923 bestaat eveneens weinig infor
matie. Er is een groep katholieke boeren die voor de ver
werking van hun melk een coöperatie oprichten, genaamd
R.K. Boerenbond. Directeur is Jacob de Koning, met als
bestuursleden o.a. Jan Apeldoorn en pastoor E.P. Rengs.
In 1922 wordt directeur De Koning ontslagen, omdat hij uit
nood melk had ingekocht bij protestantse boeren. Jacob de
Koning wordt daarna boer aan de Voert.
Uiteindelijk is de fabriek niet rendabel door een tekort aan
'protestantse' melk, waardoor in 1923 wordt besloten de
melkfabriek Wilhelmina in het openbaar te verkopen.
Dit gebeurt op 26 mei en 2 juni 1923 bij opbod en afslag
ten overstaan van notaris F.W.A. van Riet uit Bergen.
Een nieuwe toekomst
Kopers zijn de heren J.E. Miltenburg, zuiveltechnicus uit
Alkmaar en J.J. Blauwhof, veehouder uit Amsterdam, die
voor een bedrag van 12.500,- eigenaar zijn geworden van de
fabriek. In de Staatscourant van 8 november 1923 verschijnt
de aankondiging van de oprichting van de Naamlooze Ven
nootschap Maatschappij tot Exploitatie van de Melkinrich
ting en Stoomzuivelfabriek Wilhelmina te Bergen. Volgens
de inschrijving bij de Kamer van Koophandel te Alkmaar
treden zowel Miltenburg als Blauwhof op als directeur van de
nieuwe NV. Met voortvarendheid worden de zaken nu aan
gepakt, met als uiteindelijk resultaat een rendabel bedrijf. Er
wordt winst gemaakt! De boeren uit Bergen en De Egmon-
den leveren maar al te graag hun melk aan de Wilhelmina,
die betaalt !4 cent per liter méér dan andere melkfabrieken.
Blauwhof vertrekt in 1929 als directeur van de Wilhelmina.
Van bergaf- naar bergopwaarts
Ondanks de crisis van de jaren 30 van de vorige eeuw breken
voor de zuivelfabriek Wilhelmina goede tijden aan. Er zijn
gemiddeld 15 tot 17 medewerkers werkzaam en er worden
volop kaas- en zuivelproducten geleverd. Zo worden er
De winkel van Arie Oukes in de Stationsstraat omstreeks 1917, depothouder van de zuivelfabriek.
In de deuropening Arie Oukes en zijn vrouw.
J. de Koning, directeur van de coöperatie
R.K. Boerenbond.
