sloopt. Het gebouw en de uitbreiding uit de jaren 60
bestaat nog als café-restaurant De Duinerij, maar het
oorspronkelijk bijbehorende woonhuis werd van de
eigendom afgesplitst.
20. Het Duinmuseum met opgezette dieren in hun
omgeving en schelpenverzameling. Het Parnassiapark
bestaat uit een duinpan, grootendeels beplant met dennen
waartusschen steenen paden loopen omzoomd door gouds
bloemen-randen en met mooie steenen urnen en beeld
jes. In het voorjaar van 1911 wordt het Parnassiapark op
initiatief van mevrouw Van Reenen-Völter aangelegd.
Op 4 juli 1914 volgde de opening van het Duinmuseum,
gebouwd door aannemer Willem Stroomer en ingericht
door dr. A.M. Brants uit Dieren. Uit hetzelfde jaar dateert
de botanische tuin, die in een andere opzet werd heropend
in 2006, toen Bergen aan Zee zijn honderdjarige bestaan
vierde.
21. De eenden-vijver met eenden en turksche ganzen.
De eendenvijver is in 1912 gegraven en kreeg bij de re
novatie in 2009 zijn huidige vorm en inrichting.
22. De oud-hollandsche theesalon.
Onder architectuur van Maurits Plate bouwde aannemer
Willem Stroomer de parkwachterswoning, het Parkhuis.
Hierbinnen was gevestigd Theehuis Parnassia, voor het
gebruik van 'eerste klas consumpties'. Het Parkhuis werd
enkele jaren geleden afgebroken en vervangen door een
prefabwoning, waarvan de hoofdvorm in zekere mate
herinnert aan het oorspronkelijke bouwwerk.
23. De tennisbanen.
De eerste dubbele lawntennisbaan werd in 1909 door de
fa. Eilers uit Amsterdam aangelegd; na een periode als
gravelbaan is er nu een kunststof baan, die nog steeds
bespeeld wordt. In 1925 werd een zuidelijke dubbele baan
aangelegd, die al gedurende een langere periode in verval is.
24. 't Russenduin. Kasteel van meneer Jansen uit
Amsterdam, gebouwd op het Russenduin, het hoogste
uit de omgeving.
In 1916 werd het bijna 13 hectare grote Russenduin
gekocht van J. van Reenen door de Baarnse koopman
August Janssen, zoon van de vermogende Peter Wilhelm
Janssen. August overlijdt kort na het gereedkomen van de
villa in 1918; in 1924 verwerft zoon P.W. (Peter Wilhelm)
Janssen de villa, die in 1930 in eigendom overgaat naar de
Stichting Bio-Vakantieoord, die het gebouw, na intensieve
verbouwing en vergroting, als kinderkolonie vanaf 1933
tot in de jaren 60 zal exploiteren. Het rijksmonumentale
gebouw wordt tegenwoordig als hotel-restaurant geëx
ploiteerd.
Verder vallen nog enkele andere namen op, die tegen
woordig verdwenen of in onbruik geraakt zijn: de
P.W. Jansenboschjes, het Druyvesteinstraatje, een
weiland, een dennenaanplanting en De Kaap.
De Kaap, ook wel Kaap de Goede Hoop genaamd, is het
eerste duin aan de rechterzijde van de Zeeweg wanneer je
uit Bergen aan Zee naar Bergen rijdt. Het flinke duin is nu
nauwelijks meer herkenbaar vanwege de inmiddels fors
uitgegroeide dennenaanplant. Het is deze 'dennenaanplan
ting' die op de kaart is genoemd en uit 1908 dateert; samen
met de dennenaanplant langs de Elzenlaan is het de oudste
aanplant van Bergen aan Zee. Jacob van Reenen was een
meester in de opkweek van Oostenrijkse dennen uit zaad
en onder zijn leiding zijn vele hectaren duin, maar ook het
Engelse Veld, het Parnassiapark en vele particuliere ter
reinen daarmee beplant. Het Druyvesteinstraatje heette in
1909 nog de Piet Heynweg, naar de architect van het Zee
huis. De verbinding tussen de koloniehuizen en het strand
heette in de volksmond ook wel het Koloniepaadje. Het
Druyvesteinstraatje, dat overigens onder die naam al na
1928 van de plattegronden van Bergen aan Zee verdween,
werd na de Tweede Wereldoorlog opnieuw aangelegd,
bestraat en hernoemd in C.F. Zeiler Boulevard. Dit straat
gedeelte vormde letterlijk het sluitstuk tussen de C.F. Zeiler
Boulevard, die tot dan in een kleine rotonde eindigde bij de
noordelijke strandafgang en de Verspyckweg.
Het toponiem P.W. Jansenboschjes zijn we in de geschiede
nis van Bergen aan Zee nog niet eerder tegengekomen. Wel
kennen we de officieuze P.W. Janssenlaan, het onverharde
pad vanaf de Elzenlaan, dwars over het Engelse Veld en uit
komende op de Julianalaan, recht tegenover de Rehbock-
weg. We volstaan op deze plaats met de vermelding dat
P.W. Janssen vanaf 1924 eigenaar was van villa Russenduin,
nu Huize Glory geheten. Voor meer informatie over de
van oorsprong Duitse familie Janssen verwijzen we naar
http://pwjanssen.webs.com.
Tenslotte valt nog het weiland in het duin op, dat tot 1925
deel zou uitmaken van de landbouwexploitatie van Bergen
aan Zee door de BEM.
BERGEN AAN ZEE, EEN PANORAMA
Met dank aan Hanneke Nelemans, zonder wie waardevolle documen
tatie over Wernau en Bergen aan Zee verloren zou zijn gegaan, en
aan Dick en Anneke Beers, die met zo veel gevoel voor de geschiede
nis van hun huis en haar bewoners meewerkten aan dit artikel.
Bronnen:
- B. Buizer, 'Boeren in het duin'. In: H. Jellema (red.), Bergen aan
Zee: badplaats sinds 1906. Schoorl 1981.
- B. Buizer en F.D. Zeiler, 'Oude straten op oude kaarten van Bergen
aan Zee'. In: Bergense Kroniek (2003), nr. 2, p. 46-50.
- B. Buizer en F.D. Zeiler, Een verjaardag aan zee: Bergen aan Zee
1906-2006. Schoorl. 2006.
- B. Buizer, F. van Melle en F.D. Zeiler, Een kerkje voor allen: het
Vredeskerkje in Bergen aan Zee 1918-2008. Marie Amalie Dorothea
Stichting, 2008.
- A.J. Pannekoek, 'Geomorphologische waarnemingen in de duinen
bij Bergen aan Zee'. In: Gedenkboek Dr. Jac. P. Thijsse.
Speciale aflevering van De Levende Natuur. Amsterdam-Batavia-
Paramaribo,1935
- A.A. Veer,'Kroniek van Bergen aan Zee 1906-1946'. In: H. Jellema
(red.), Bergen aan Zee: badplaats sinds 1906. Schoorl, 1981.
- F.D. Zeiler, Nollen, krochten, blinken: duintoponiemen tussen
Wijk aan Zee en Camperduin. NV PWN Waterleidingbedrijf Noord-
Holland, 1995.
