PENSION
AMERSFOORTSE EVACUÉS IN BERGEN
Groepsfoto voor Pension Bakhuis, Bergen aan
Zee 1940. Voorste rij: op de knieën mevr. Kroes
(moeder van Hetty Kroes), Robbie de Jong,
Ton Blom, Hetty Kroes, Robby Kroes, Ineke
Blom, Tbea de Jong. Achterste rij: mil., Hettie
de Jong, mil., mevr. De Jong, man onbekend,
Pensionhoudster er schuin achter, ervoor Reina
de Jong, mevr. Van der Zee (oma van Hetty
Kroes), dhr. Van der Zee (opa van Hetty Kroes),
onbekende vrouw, dhr. Blom, mevr. Blom, verder
langskomende Nederlandse militairen.
(foto: Hetty Kroes)
Mevrouw Bouman: 'Een week na de capitulatie kregen we
bericht dat we naar Amersfoort konden terugkeren en troffen
we ons huis aan zoals we het verlaten hadden: kip en rijst op
het aanrecht, onder de schimmel! We hoorden dat veel Joden
zelfmoord hadden gepleegd.'
Hetty Kroes:Toen we thuiskwamen had mijn vader de
plakbandstrippen al van de ramen gewassen. Er gingen ge
ruchten dat toen de stad verlaten was, er was geplunderd en
dat zo'n dader, toen hij gepakt was door de politie, langer dan
een dag aan een lantaarnpaal was vastgebonden.
Dankbetuiging van de Amersfoortse bevolking
In augustus 1940 werd in Amersfoort het comité Aandenken
Bergen opgericht. Als dank voor de genoten gastvrijheid
besloot dit comité de Bergense bevolking een bank te schen
ken. Het gemeentebestuur van Bergen besloot dat plaatsing
rondom de Studler van Surckboom aan het begin van de
Hoflaan een mooie plek zou zijn. In december 1940 was men
klaar met de bouw van de achthoekige bank met zijn fraaie
siersmeedwerk en op elke hoek van de bank houtsnijwerk
met één van de volgende dieren: schaap, koe, haan, eekhoorn,
gaai, kikvors, veldmuis en uil. De onthulling was een bij
zondere plechtigheid waar niet alleen leden van het college
van burgemeester en wethouders van beide gemeenten bij
aanwezig waren, maar ook gemeenteraadsleden, comitéleden,
de makers van de bank: de heren Vredeling en Vonkeman en
de kalligraaf van de oorkonde, de heer Veis Heyn. Daarnaast
waren er nog enkele andere genodigden.
Redevoeringen en censuur
Tekenend voor de oorlogstijd met bijbehorende censuur
van de bezetter, is wel het feit dat voor deze openluchtbij
eenkomst eerst toestemming gevraagd moest worden aan de
procureur-generaal van Amsterdam, maar ook aan de secre
taris-generaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Zelfs de toespraken moesten eerst ter goedkeuring overlegd
worden. Door deze vertragingen werd besloten de herin-
neringsbank pas een jaar na de evacuatie op 19 mei 1941 te
onthullen en een bijbehorende oorkonde te overhandigen.
Namens burgemeester J. C. graaf van Randwijck hield de
heer F. Boerwinkel, voorzitter van het comité Aandenken
Bergen een redevoering. Een citaat uit die redevoering: Bij
nadere beschouwing ontwaren wij op de hoeken der bank de
gebeeldhouwde koppen van acht dieren, die in deze streek
worden geteeld, of die hier karakteristiek inheems zijn.
Een ander citaat uit die redevoering: 'De Gemeente Bergen is
een elastische gemeente, die met haar 3000 inwonersin staat
is in het badseizoen 3000 gasten op te nemen die welvaart
en vertier brengen in de gemeente. De 6000 evacués echter,
behoorden voor een groot deel tot die categorie van perso
nen, die meer kwamen vragen, dan ze konden aanbieden.
Nochtans heeft u ons met grote hartelijkheid en vrijgevigheid
ontvangen.
Burgemeester H.D.A. van Reenen hield ook een re
devoering. Een citaat uit die redevoering: 'Ook Bergen's
burgerij, in al haar geledingen, breng ik hier een woord van
oprechte dank, zowel voor de gepresteerde voorbereidende
werkzaamheden, als voor de spontane medewerking, in alle
opzichten verleend, waardoor de taak van het gemeentebe
stuur destijds aanmerkelijk is verlicht.Een ander citaat uit de
redevoering: 'En wanneer wij deze monumentale bank van
nabij bezien, hoe sterk komt dan tot uiting de grote zorg, die
daaraan is besteed door uw architect de heer H.J. van den
Heuvel, in samenwerking met de heer J.H. Roggeveen,
gemeentearchitect.
Tegenwoordige staat van de herinneringsbank
Van de oorspronkelijke bank zijn alleen de smeedijzeren
sierletters bewaard gebleven. De tand des tijds heeft vervan
ging noodzakelijk gemaakt. Het fraaie houtsnijwerk is bij die
vervanging verloren gegaan. De laatste restauratie vond in
2003 plaats.
Volgens de officiële gegevens waren er in de gemeente
Bergen op 1 januari 1940, 6903 inwoners.
