Een Oud-Hollandse eetkamer in Huize Kranenburgh. Het bijschrift in het album is bij Kerstmis 1916: 'Lizzie, Louk, Constant, Mary, Moeder, Vader, Jork,
Henk, Guus, Kerstmis 1916, Bergen', (familiearchief Van Reenen)
antiek kastje op hoge, getorste poten, met een Oosters beeld.
Omstreeks 1900 werd een rijk bewerkte achttiende-eeuwse
schoorsteen uit circa 1775, afkomstig uit het stadshuis van de
Van Reenens aan de Oudegracht 198 in Alkmaar, overgebracht
naar Kranenburgh.
Een deftige eetkamer
Het dagelijkse sociale leven met overige standgenoten zal in het
landelijke Bergen in de tweede helft van de negentiende eeuw
beperkt zijn geweest. Omgang met directe familieleden was
regelmatiger en vertrouwd. Jacobs zuster Louise, die met haar
eveneens ongehuwde broers en zusters op het Hof woonde, be
zocht dagelijks Kranenburgh. Diners en logeerpartijen van fami
lie en vrienden die elders woonden, waren dan ook een essentieel
onderdeel van het sociale leefpatroon. Met bezoeken over en
weer hield men familie- en vriendschapsbanden aan en steunde
men elkaar. Deze band was gebaseerd op verbondenheid en tra
ditie. Een notabel leven werd niet alleen bepaald door wat men
bezat, maar vooral door hoe het hoorde. De eer van de familie
ophouden hield in: gevoel voor fatsoen en decorum bewaren.
Het gezamenlijk gebruiken van de maaltijden behoorde dan ook
tot de hoogtepunten van een bezoek.
De foto van de eetkamer in Huize Kranenburgh toont
ons een deftige, voorname inrichting in Oud-Hollandse stijl.
Deze was geïnspireerd op de Gouden Eeuw, ook wel neorenais-
sance genoemd, en in de bouwtijd 1882 zeer gangbaar. Ook de
eetkamerstoelen voorzien van een biezen zitting zijn in deze
stijl. Aan de wand, onder de brede lijst gevuld met Delfts aarde
werk, hangen een rij oude familieportretten. De schoorsteen is
eveneens gedecoreerd met borden en een portret, rechts daarvan
hangt een Friese stoelklok. Tegen de linkerwand staat een Oud-
Hollandse toogkast met Delfts blauwe vazen en borden. Van de
tafel, gedekt met wit damast, is aan de korte zijde het onderstel
zichtbaar. Het is een biedermeier uittrek-coulissetafel uit om
streeks 1840, met in het midden een kolomvoet op vierspant met
klauwen. Het uitgetrokken tafelblad rust op een uitklapbaar
stel gedraaide steunen. Op de parketvloer ligt een oosters tapijt.
Onder een voet van de voorste dame links ligt een voetkussen.
De neorenaissance desserttafel links vooraan is voorzien van alle
zaken die men na een diner nodig had om 'onder elkaar' zonder
personeel na te zitten. Op de aanwezigheid van personeel wijst
de elektrische bel die aan de centrale lamp hangt. De tafel en de
hanglamp zijn met bloemen versierd. Marie staat naast Jacob aan
het hoofd van de tafel waaraan nog zeven volwassen personen
zitten. De inrichting van de eetkamer met de voorouderportret
ten benadrukt de status van de familie. Toch is de sfeer feestelijk
en gemoedelijk, 'geheel onder ons'.
Bronnen:
- Montijn, I., Leven op stand 1890-1940. Amsterdam: Thomas Rap,1998.
- RAA, Inventaris van het familiearchief Van Reenen (1851-1981) door
P.A.A. van Vliet- Mak,1986, Alkmaar, Gemeentearchief, 1986.
- RAA, dagboeken DFF, 1892, inv.nr.11, en 1895, inv.nr.13.
- Besteman-Burgering, V.H., 'De mensch plooit zich al gauw naar den
toestanden'de dagboeken (1884-1944) van Cornelia Frederica van
der Feen de Lille geboren jonkvrouw Fontein Verschuir 1859-1944).
Alkmaar: Historische Vereniging Alkmaar, 2008.
- Bus, M., P. Jongejans en S. Steenis, 'Alleen wat Bergsch is wordt
hier verzameld'; 100 jaar geschiedenis van Gemeentemuseum Het
Sterkenhuis. Bergen, Het Sterkenhuis, 2003.
- Sliggers, B.C., 'Een inventarisatie van geschilderd behang te
Haarlem, in het bijzonder dat van Jan Augustini (1729-1773).' In: C.P.
Briët en N. Plomp, Liber Amicorum Jhr. Mr. C.C. van Valkenburg.
Den Haag: CBG, 1985.
- Belonje, J., 'Een illuster grachtenhuis'. In: Oud Alkmaar, jaargang 13
(1989), nr. 4.
Harold Bos is kunsthistoricus
