Een huis als tijdmeter
JAN STOMPS
In het najaar van 1997 organiseerde de Openbare Bibliotheek Bergen een verhalenwedstrijd on
der de titel 'In Bergen staat een huis'. Zo werden meer dan 100 historische verhalen over huizen
ingezonden en beoordeeld naar vier leeftijdscategorieën. Twee categorieën voor de leeftijd van 6
t/m 15 jaar en twee voor de leeftijd vanaf 16 t/m 100 jaar. Carry Slee, Adriaan van Dis en Mauk
Dolleman vormden een deskundige jury met de moeilijke taak voor elke leeftijdscategorie drie
prijswinnaars aan te wijzen. Toen de redactie het verhaal van een prijswinnaar onder ogen kreeg,
ontstond het idee om de verhalen van de prijswinnaars in de categorie 16 t/m 100 jaar in ons blad
te publiceren. Met medewerking van de Stichting Openbare Bibliotheek Bergen NH en uiteraard
de betrokken auteur volgt hier het verhaal over een huis in Bergen.
kertijd prikkelt het mijn nieuwsgierigheid. Verwachtingsvol rijd
ik dezelfde middag nog naar Bergen aan Zee.
Sterk vervuild en onder het stof staat de klok daar, in de
kelder van Huize Glory. Hij is voor het grootste deel gedemon
teerd. De losse onderdelen zijn in een houten kist samengebracht
en totaal niet herkenbaar als klok. Het houten omhulsel, dat als
raamwerk voor de klok dient, staat onder een oud gordijn naast
de kist met onderdelen. Het is geen indrukwekkend gezicht!
De beheerder, mijn contactpersoon, die het koetshuis van
de voormalige villa bewoont, vertelt mij dat de klok bij de laatste
verbouwing uit de wand van het badhuis is gesloopt. Tiental
len jaren functioneert de klok al niet meer. Bovendien moest hij
plaats maken voor een modernere wijze van tijdregistratie! Mijn
eerste reactie is een uiting van beleefdheid naar de gastheer. Voor
het overige verbaas ik mij over zoveel, niet thuis te brengen on
derdelen. De omvang van het raamwerk van de klok is wel ver
rassend groot, terwijl ik wacht op de onthulling. De beheerder
trekt het gordijn weg... en daar staat het naakte karkas van de
klok uit het badhuis. Het kost moeite om mijn enthousiasme de
baas te blijven!
Het eerste dat opvalt is een enorm gietijzeren wiel, dat
als een soort 'Rad van Fortuin' tegen het houten karkas is ge
schroefd. In de band van het wiel bevinden zich genummerde ga
ten. Vanuit het centrum van het wiel draait een stang met hand
greep, bedoelt als prikmechanisme. Naar keuze kan elk nummer
ingeprikt worden, waarmee tevens op mechanische wijze een
stempelmechanisme in werking treedt. Tijd en handeling kun
nen vastgelegd worden, concludeer ik snel. Het wiel, met een
diameter van minstens 1 Vi meter, herbergt aan de binnenzijde
een wijzerplaat met traditionele cijfertekens en een stel wijzers,
waarmee ondanks de verdere uitmonstering er toch sprake van
Ierug naar huis voel ik de wind in de rug. Letterlijk en figuur
lijk zweef ik over de Zeeweg van Bergen aan Zee terug naar Ber
gen. Het voelt als een zojuist behaalde overwinning. In de auto
hebben we de indruk sneller te gaan dan is toegestaan. We...,
mijn klok en ik!
Zojuist zijn we met enige omzichtigheid het Russenduin
afgedaald en met beleid de Elzenlaan en de Zeeweg opgedraaid.
Bio, inmiddels Huize Glory, achter ons latend als onttakeld fe
nomeen. Want achter in de auto staat en ligt de mechanische klok
van het badhuis van het voormalig Bio-Vacantieoord. Op voor
waarde dat ik hem niet meteen zal verkopen, mag ik hem komen
ophalen. De voorwaarde lijkt mij nogal overdreven, maar tegelij
Links op de foto het zwembad van Bio-Vacantieoord in het vroegere koetshuis van
Villa Russenduin. (Foto archief Bio-Vacantieoord).
