MONUMENTENZORG, EEN ZORG
personen benoemd met deskundigheid op het gebied
van architectuur, historische geografie, cultuurhistorie en
archeologie. De commissie kan gevraagd en ongevraagd aan
het College van B en W advies uit brengen over de toepassing
van de Monumentenwet, de verordening, het monumenten
beleid en cultuurhistorie in het algemeen. De agenda van de
CCK wordt in de praktijk voor een niet onbelangrijk deel
gevuld met de beoordeling van bouw- dan wel verbouw-
aanvragen van bestaande monumenten. Echter ook bestem
mingsplannen, landschapsbeheer en ruimtelijke ordening in
het algemeen vragen de aandacht van de commissie, uiteraard
voorzover daarbij cultuurhistorie in het geding is of in het
gedrang kan komen.
Van de circa 100 adviezen die tot nu toe door de CCK
werden uitgebracht is het merendeel door Ben W over
genomen. Moeizamer ligt het als het gaat om de aanwijzing
van panden die bescherming behoeven. De Monumentenwet
geeft de gemeenten de bevoegdheid een gemeentelijke
monumentenlijst op te stellen. Eenmaal op die lijst geplaatst
genieten de betreffende panden bescherming, hetgeen inhoudt
dat zij niet zomaar afgebroken kunnen worden, maar ook dat
daaraan geen wijzigingen kunnen worden aangebracht die de
monumentale waarde zouden kunnen aantasten.
Men kan stellen dat de gemeente Bergen tot nu toe weinig
voortvarendheid heeft getoond als het gaat om de aanwijzing
(en dus bescherming) van monumentwaardige objecten.
Niet alleen heeft de gemeente nauwelijks gebruik gemaakt
van haar wettelijke bevoegdheid monumenten aan te wijzen,
de behandeling van aanvragen om monumentwaardigc
panden ook als zodanig te registreren, verloopt in het
algemeen uiterst moeizaam. De voornaamste oorzaak
daarvan is gelegen in de geringe personele bezetting van de
behandelende afdeling en het ontbreken van een door de
gemeenteraad vastgesteld integraal monumentenbeleid.
Er kwam in 2006 overigens wel een bruikbare Nota
Cultuurhistorische Waarden tot stand. Daarvoor werden
allerlei instanties geconsulteerd. De invoering van de
geformuleerde beleidsvoornemens wacht echter nog op
de vaststelling van een bestuurlijk en politiek kader.
Nieuwe ontwikkelingen
De onlangs, op formele gronden, niet tegen te houden sloop
van een gezichtsbepalend pand aan het Van Reenenpark
(De Stulp), is o.a. aanleiding geweest om de vigerende
monumentenverordening aan te passen. Er is een bepaling
opgenomen die het College van B en W de bevoegdheid geeft
in 'spoedeisende gevallen' af te wijken van de voorgeschreven
procedure. Er moeten dan natuurlijk wel gegronde redenen
aanwezig zijn om de spoedprocedure te kunnen gebruiken.
In de toelichting op de gewijzigde verordening staat te lezen:
Teneinde eigenaren van monumenten niet onverwacht met
een spoedprocedure te overvallen, stelt het college eeri groslijst
bedreigde karakteristieke pandenop. De eerder genoemde
MI P-lijst zal daarvan in elk geval deel uit maken, alsmede
inventarisaties opgesteld door stichtingen, voormalige
gemeenten en de onlangs door de CCK ingediende
voorstellen. Het gaat in het totaal om circa 1000 panden.
Het zal duidelijk zijn dat de gemeente zich voor een
gigantische taak gesteld ziet. Eigenaren van potentiële
monumenten dienen immers te worden benaderd en
deskundig onderzoek zal moeten plaatsvinden om te
bepalen of een object 'monumentwaardig' is. Een forse
financiële injectie, zo laat het zich aanzien, zal nodig zijn
om de voorgenomen 'task forcc' binnen een redelijke termijn
uit te voeren. Men kan zich afvragen of de als 'armlastig'
aangemerkte gemeente daartoe de middelen ter beschikking
stelt. Het lijkt daarom raadzaam in elk geval voor de meest
urgente objecten de monumentenstatus langs de gebruikelijke
weg te bewerkstelligen. De CCK heeft daartoe een concreet
voorstel gedaan. Het gaat daarbij om 53 panden.
Dat van enige urgentie gesproken kan worden,
behoeft nauwelijks enig betoog als men zich realiseert
dat bijvoorbeeld de Petrus en Pauluskerk, de boerderij De
Franschman, de Merelhof, het Huis met de Pilaren, de huizen
waar de dichters Roland Holst en Herman Gorter gewoond
hebben, onbeschermd en dus in wezen 'vogelvrij' zijn!
Minister Plasterk besloot onlangs voorlopig geen nieuwe
rijksmonumenten meer aan te wijzen (behalve een beperkt
aantal jonge monumenten uit de periode 1945-1958).
'De Merelhof', 1949, architect J.H. Roggeveen. Het beeldje Vreugde om het Woonhuis 'De Stulp', gebouwd voor C.F. Zeiler door architect P. Elders,
ontluiken der natuur, 1950, is van Jeanne Kouwenaar-Bijlo. (Foto: Riet Moreu) Ondanks veel protest gesloopt 21 maart 2006 (Foto omstreeks 1920)
