TWEE TOERISTENPLAATSEN EN DE 100 JARIGE VVV - BERGEN
voorkomen. Het programma vermeldde o.a. de oprichting
van een informatiebureau, de plaatsing van zitbanken en afval-
manden in de bossen, de verbetering van de wegen en tenslotte
dc aanvraag van een gemeentelijke subsidie.
In 1908 telde de jonge vereniging al 67 leden en 14 donateurs.
In 1912 deed zich het opmerkelijke feit voor dat VVV-
voorzitter Veldheer aftrad. Hij kon zich niet meer verenigen
met de toen gebouwde 'moderne' villa's. Volgens Veldheer
strookte dat niet met de VW-statutcn, waarin het behoud van
het 'eigenaardig schoon' werd aanbevolen. Veldheers aftreden
leidde tot een herschikking in het bestuur. Hierna zag het
VW-bestuur er als volgt uit: H. Siebert Koster, voorzitter,
C.F. Zeiler, vice-voorzitter, H. van der Heyden, secretaris, D.A.
(Dirk) Klomp, tweede secretaris en J.C. Leijen, penningmeester.
Eerste wegwijzers
In deze beginjaren van het toerisme en dc VW moeten we
de algemene situatie in Bergen en Bergen aan Zee in het oog
houden. Beide dorpen beleefden, mede door de komst van de
stoomtram, een ongekende ontwikkeling. Bergen werd toen
niet alleen 'ontdekt' als schilderachtig toeristenoord met
polders, bossen, duinen, de zee en het strand, maar ook als een
aantrekkelijke woonplaats voor welgestclden. Vandaar dat met
name Bergen-Binncn door nieuwbouw, vergeleken met de
19c eeuw, een verrassende groei doormaakte.
Telde Bergen in 1901 nog 1553 vaste inwoners, in 1910
waren dat er al 2247, in 1925 was het aantal gestegen tot 4835
en in 1940 zelfs tot 6903. Vergelijken wc het inwoneraantal
van 1901 met dat van 2007 (ongeveer 14.000), dan zien we
een toename met ruim 900
Terug nu naar het dorpje, waar de VW in 1909 de eerste
wegwijzer plaatste, die o.a. 'de met de tram aankomenden de
weg naar de bosschcn, duinen en zee aangeeft'. In datzelfde jaar
kwam de nog altijd boeiende Gids voor Bergen en Bergen aan
Zeegeschreven door P. Rus en geïllustreerd door voorzitter
Veldheer, bij de WV uit. Een tweede uitgave van dc VW was
in 1910 het informatieblad met de lange naam, de Bergensche
Bad-, Duin- en Boschbode, later kortweg De Badbode
genoemd. Burgemeestersvrouw M.A.D. van Reenen-Völter nam
hiertoe het initiatief en de journalist C. Nannes Gorter was er
19 jaar de redacteur van. Naast deze twee uitgaven verschenen
er ten behoeve van dc promotie buiten Bergen de eerste
brochures, meesterstukjes die terecht in historisch museum
Het Stcrkcnhuis zijn beland.
Informatiebureau
De VW beschikte sinds 1912 over een informatiebureau, dat
gevestigd was in de Berger Kunsthandel, het stijlvolle pand
met de klokgevel uit 1787, nu deel uitmakend van restaurant
Het Huis met de Pilaren. Bcrgenaar P.J. (Piet) Brouwer was
daar de beheerder; hij verkocht er tevens dc door hem
uitgegeven prentbriefkaarten. Brouwer werd in 1913 aangesteld
als directeur van de Bergense VW. De vereniging had inmiddels
de contributie bijgesteld; men betaalde vanaf 1913 per jaar f 2,-.
De Eerste Wereldoorlog, 1914-1918, leidde hier tot het
wegblijven van de stroom buitenlandse toeristen. De Neder
landers konden wegens de gesloten grenzen nergens de grens
over en bleven massaal in eigen land. Dc Bergense dorpen
profiteerden hier enorm van. Er was in beide dorpen in die jaren
overigens ruim voldoende toeristische accommodatie: 242
zitkamers en 849 slaapkamers met 1603 bedden.
Adam in Ballingschap
Vanzelfsprekend spande dc VW zich, behalve voor de
promotie en de informatieverstrekking, ook in voor het
beschaafde amusement van de naar de beide dorpen gekomen
vreemdelingen. Vooral de verblijfstocrist moest met attracties
van niveau worden beziggehouden.
In dc Maesdammerhof, het bosgebied tegenover
burgcmecsterswoning Huize Kranenburgh, konden bezoekers
op 18 augustus 1911 (hoogseizoen!) genieten van een openlucht
uitvoering van Vondels Adam in Ballingschap door het gezel
schap van Willem Rooyaards. Op deze locatie zouden nog
meer voorstellingen volgen: in de zomer van 1917 speelde
Albcrt van Dalsum hier dc hoofdrol in Vondels
Joseph in Dothan.
De Bergense kunstschilder Jan Bleys ontwierp de kop van de Bergensche
Bad-, Duin- en Boschbode Deze VVV-uitgave verscheen voor het eerst op 3
juni 1910. (Privé-collectie)
Het informatiekantoor van de VW
was vanaf 1912 in de Berger
Kunsthandel van Piet Brouwer
gevestigd. Dit monumentale
pand uit 1799 is nu onderdeel van
restaurant Het Huis met de Pilaren
(Tekening van Jaap Veldheer, 1910)
Vlakbij restaurant Duinvermaak werd in 1935 door de VW
een nieuw openluchttheater aangelegd. In 1969 verdwenen de betonnen tribunes
en werden er borstelbanen en later de kunstskibanen van II Primo aangelegd. (Foto
uit 1969, Topografische Atlas, Regionaal Archief, Alkmaar).
