JOB GRAADTVAN ROGGEN, KUNSTENAAR IN BERGEN
De Tweede Wereldoorlog
Graadt van Roggen ondergaat het begin van de Tweede
Wereldoorlog gelaten. Hij woont in zijn eigen huis, de
'Berkenhoeve', en probeert zo goed en zo kwaad als het gaat
te blijven werken. In het najaar van 1942 worden in Bergen
aan Zee huizen afgebroken. Duitse soldaten worden inge
kwartierd in Bergen. Ook de familie Graadt van Roggen
wacht op een oproep dat hun huis aan de Russen weg
gevorderd wordt.
Eind november schrijft Agaath Graadt van Roggen in een
brief aan een vriendin: Het maakt mij ontzettend zenuwachtig
- het huis vol kisten. Ik weet niet wat te doensommige pak
je, laat ze toch weer staan oj ik stuur toch maar wat naar
Alkmaar - een wanhoop. Bij Zeiler is de hele inventaris van
het hotel deze week in beslag genomen, in Alkmaar m een
rijnaak geladen. En hoe daarmee omgesprongen werd en hoe
er gestolen werd, terwijl mevrouw erbij stond, niet te
beschrijven. Als ik ons atelier aanzie, krijg ik de rillingen,
al dat mooie werk. Een paar weken later mijmert ze:
Ik zit nog vast aan de materie als ik de tuin inkijk, nu met
de sneeuw en de prachtige berken en vruchtbomen - velen
geplant van een pitje! - en ik denk als we terugkomen, liggen
ze misschien omgehakt. En het mooie knusse atelier waar Job
zo ijverig werkte en alle herinneringen van feesten en
gezelligheid en het huis met zijn prachtvoorwerpen van de
reis. Het is de symfonie van de chaos.
13
Half januari 1943 is het zover. De familie Graadt van Roggen
moet weg uit Bergen. ro
3J
O
Verblijf op Nijenburg
Job Graadt van Roggen en zijn vrouw vinden onderdak
in Huize Nijenburg in Heiloo bij de adellijke familie
Van Foreest. Het persoonsbewijs van Graadt van Roggen
vermeldt als overschrijvingsdatum 21 januari 1943. In april o
schrijft Agaath: We kijken niet meer achterom en waren
nog maar éénmaal in Bergen - dat werkt zo deprimerend, 3
daar moeten we niet meer heengaan als het niet hoognodig
is. Onze woongelegenheid hier in Heiloo is erg prettig.
Onze zitkamer met eigen meubels en ingebouwde schouw
heeft de sfeer van Berkenhoeve en Job heeft zijn eigen
werkboekje.
Duitse inkwartiering
In het voorjaar van 1944 worden steeds meer Duitsers
ingekwartierd op het riante Nijenburg. Graadt van Roggen
en zijn vrouw, maar ook de familie Van Foreest, worden
weggestuurd. De laatste maand op Nijenburg, waar wc met
een Ausweis uit en in gingen, was al niet gemakkelijk meer,
schrijft Agaath in de zomer van dat jaar: In het park tenten
met 300 soldaten, de keukenwagen in de stallen, overste en
vijf officieren in huis. Eerst mochten wij nog blijven. Maar,
o wee, op een woensdagavond om zes uur bevel dat binnen
Interieur van het nieuwe atelier aan de Notweg.
