"BONDA Co"
Honderd jaar fotografen in Bergen
FRITS DAVID ZEILER
[gemeentemuseum Het Stcrkenhuis besteedt in 2007
aandacht aan de professionele fotografen, die de laatste
honderd jaar in Bergen actief zijn geweest.
Aanleiding is het eeuwfeest van de komst van Abram
Joseph Bonda, die zich op 6 december 1906 in de gemeente
Bergen liet inschrijven, en die kan gelden als de eerste
beroepsfotograaf in het dorp. In 1908 stichtte hij de nog altijd
bestaande Eerste Bergcnsche Boekhandel, waarin hij tevens
een leesbibliotheek, tentoonstellingsruimte en donkere kamer
onderbracht. Zelf begon hij ogenblikkelijk zijn nieuwe
omgeving op de gevoelige plaat vast te leggen; veel van de
foto's van het toen piepjonge Bergen aan Zee zijn van zijn
hand. Een groot aantal van zijn opnamen werd ook in de
vorm van ansichtkaarten uitgebracht en kreeg zo een ruime
verspreiding.
Bonda (1872-1928) was in die uitgeverij overigens geen
pionier; zijn collega P.J. Brouwer, die in het huidige Huis met
de Pilaren onder meer als schoenmaker, telegrambesteller,
waterverkoper en galeriehouder de kost verdiende, geldt als
de eerste Bergense uitgever van ansichten. Brouwer gebruikte
echter opnamen van anderen; sinds ongeveer 1895 hadden de
fotografen het pittoreske dorp ontdekt. Bonda was wel de
eerste, die zelf met zijn apparatuur op pad ging. Na hem
volgden onder anderen Piet en Wim de Haan, Wim Hopman,
Bo Spandaw, Dick van Berge en Frits Dijkhof, die alle het
maken van eigen opnamen en de uitgifte van prentbrief
kaarten combineerden. De mccsten van hen deden ook aan
portretfotografie en familiereportages, waarvoor de
Bergenaren voordien vaak naar een fotostudio in Alkmaar of
elders gingen. Soms werd aan landelijk bekende fotografen
een opdracht verstrekt, of vormde het leven cn werken van de
hier gevestigde kunstenaars een aanleiding tot het maken van
reportages. Eva Besnyö is daarvan het bekendste voorbeeld,
maar laten we ook het werk van hedendaagse fotografen als
Cees Noort, Trees Starink-Bruinsma en Ernst Selleger niet
vergeten. Sommige Bergense kunstenaars, zoals Luccbcrt,
waren ook zelf heel vaardig met de camera. Daarnaast hebben
documcntair-journalistieke fotografen als Sven Selleger (de
vader van Ernst), Marius Hofhuis, Henk Jellema en F'red
Jostmcijer zeer veel beelden van Bergen cn zijn bewoners
vastgelegd.
De basis van de tentoonstelling zal evenwel worden
gevormd door de foto's van Bonda, die direct afgedrukt zijn
van de originele glasplaten. Deze waren lange tijd in bezit van
Sven Selleger en konden in 2002 uit diens nalatenschap
worden aangekocht door het Regionaal Archief. De opening
zal naar verwachting eind april plaatsvinden, waarna de
tentoonstelling de gehele zomer te zien zal zijn.
De heer Bonda met hoed in de Dorpsstraat,
ca. 1910 (foto-collectie Piet Mooij).
m- MSmmm.
De Eerste Bergensche Boekhandel,
ca. 1910 (foto-collectie Piet Mooij).
