KOLONIEHUIZEN IN BERGEN AAN ZEE
Een uittreksel uit de kadastrale kaart Bergen
waarop de koloniehoek te zien is.
Veel vakantiekolonies hebben hun
deuren dan al lang gesloten, tot grote
opluchting van sommige kinderen en tot spijt
van vele anderen die werkelijk genoten van
hun verblijf.
De 'koloniehoek' in Bergen aan Zee
Nadat de heer en mevrouw Van Reenen-
Völter, de stichters van Bergen aan Zee, eerst
geprobeerd hadden een startkapitaal te
verwerven door aan de kust een
landbouwnederzetting te exploiteren, werd al
spoedig duidelijk dat de exploitatie van een
badplaats met de bouw van hotels en
kinderkoloniehuizen lucratiever zou zijn.
Om dit plan te verwezenlijken werd helm en
bos aangeplant om het stuiven van zand
tegen te gaan en werd de 3 km lange door
Leonard Springer ontworpen Zeeweg
aangelegd. De aanleg van deze weg werd op
22 maart 1906 voltooid. In 1914 schrijft R
Rus: 'De Elzenlaan voert ons naar den
koloniehoek der badplaats, op genoegzamen
afstand van deze gelegen, dat de woelige
kinderscharen geen storend clement kunnen
vormen in de badbeweging. Daar zijn bij
elkaar gebouwd het Koloniehuis van het
Burgerlijk Armbestuur te Amsterdam, dat
van de Amsterdamsche vereeniging 'Voor
Jong Nederland' en dat van den Deutschcr
Hilfsverein'. Toen hij dit schreef was het
Russenduin nog slechts een vlakke duintop,
de top van een enorme heuvel, vanwaar men
een geweldig uitzicht had op het nieuwe
door mevrouw Van Reenen-Völter
gecreëerde dorp.
De drie bovengenoemde koloniehuizen
zijn nog steeds een bijzonderheid in Bergen
aan Zee. Zij zijn dan ook als het complex
'Koloniehoek' in 2001 tot Rijksmonument
aangewezen en opgenomen in het register
van beschermde Monumenten. De
overweging daarbij was: 'Het complex is van
algemeen belang vanwege de cultuur-,
sociaal- en architectuurhistorische waarde als
representatief en grotendeels gaaf bewaard
gebleven voorbeeld van een ensemble van
drie karakteristieke koloniehuizen in het
Noordzeekustgebied. Het complex is van
stedenbouwkundig belang vanwege de
ensemblewaarde en de beeldbepalende
situering'.
Naast de drie vakantiekoloniehuizen in
de Koloniehoek kende Bergen aan Zee een
vierde koloniehuis dat echter niet als zodanig
was gebouwd. Het Bio-Vacantieoord werd
ondergebracht in een zeer markante villa:
'Russenduin'. Ook deze villa werd door het
team van het Monumenten Inventarisatie
Project aangewezen als 'een pand van
algemeen belang vanwege de architectuur- en
cultuurhistorische waarde als representatief
en grotendeels in- en uitwendig gaaf
voorbeeld van een buitenhuis in
historiserende trant met bijzondere
interieuronderdelen'.
