DROGE VOETEN
Bijzonder van de Bcrgermeer is dat de ringdijken geen
verkeersfunctie meer hebben. Als de alom bekende kaart van
Blaeu met de situatie van omstreeks 1640 (uitgegeven in 1662)
wordt bezien, zijn ze wel begaanbaar geweest. Vooral in de
beginperiode waren ze belangrijk voor de onderlinge
verbindingen in een nog zompig gebied. Het merendeel van
de bebouwing is ook langs de ringdijken opgetrokken. De
voor bebouwing benodigde aanvoer van materialen en de
afvoer van agrarische producten uit de polder naar de markt
in Alkmaar over water, was in die dagen het meest
economisch, temeer daar de factor tijd haast geen rol speelde.
Toch werd in het plan voor de drooglegging een
verbindingsweg (thans de Bergcrweg) vanuit westelijk
Alkmaar naar het Oostdorper veer opgenomen en ook
uitgevoerd. Eveneens werd een westelijke aftakking door de
Bergermeer aangelegd (thans Groeneweg), die uiteindelijk
gericht was op Crancnbergh.
Literatuur
H.S. Danrier e.a., die water keert, 800 jaar regionale dijkzorg
in Hollands Noorderkwartier, Alkmaar/Edam 1994
Herman Lambooij, Getekend land; Nieuwe beelden van Hollands
Noorderkwartier, Alkmaar, 1987
Jan Nobbe en Tom Borst (red.). Heerlijk Bergen!?; Bergen, Bergen
aan Zee, Bergermeer en binnenduinrand: terugblik en toekomst,
Schoorl, 1995
J.J. Schilstra, In de ban van de dijk; de Westfriese Omringdijk,
Hoorn, 1982
H. Schoorl, Zorgen over Bergen en de Bergermeer.
De nalatenschap van Hendrik van Brede rode, 1568-1611 in:
Kennemer Historie, deel 7 van de Alkmaarse Historische Reeks,
Zutphen, 1987
J. Westenberg, Kennemer dijkgeschiedenis, Amsterdam, 1974
Frits David Zeiler, Hoog en Vrij, Schoorl 1986
Kunstwerk uit 1603
Als we thans fietsen over het pad langs de Sluispoldcr, is vóór
de golfbaan aan de rechterzijde in de berm een duikerkolkje te
zien, afgezet met een hekwerk. Voor het ontstaan hiervan
moeten we teruggaan naar 1603. In die dagen was de
Alkmaarse poorter Willem Harmensz Roswinkel eigenaar van
de Bergerham, een poldergebiedje oostelijk van het fietspad
en heden ten dage nog herkenbaar door de vage bedijking.
Roswinkel kreeg via een proces, op bepaalde voorwaarden,
permissie tot de aanleg van een duiker onder de ringsloot
door, om te kunnen uitwateren op de Bergermeer. Eén van die
voorwaarden was, dat niet geloosd mocht worden tot veertig
dagen na Allerheiligen (1 november). Dit waren de
regenmaanden november en december. Dat het vertrouwen
door het proces danig geschonden was, bleek uit het feit dat
hij zelfs de sleutel van de duikerdeur gedurende die veertig
dagen moest inleveren bij de molenmeester van de
Bergermeer. Deze duiker was een huzarenstukje in die tijd en
functioneert dus al ruim 400 jaar.
Zo is Bergen, gelegen aan de duinvoet en omringd door een
tiental polders, met veel inspanning ontworsteld aan de grillen
der elementen. Daardoor kunnen wij Bergenaren de voeten
droog houden.
SV2 ySi
Zó zou een kaarttekenaar omstreeks 1250 liet grondgebied
van Bergen kunnen hebben weergegeven.
Kaartje in 1986
getekend door
Frits David
Zeiler bij zijn
artikel 'Er is een
dijk gelegd',
in Hoog en Vrij,
uitg. Pirola,
Schoorl.
