De Bergermeerpolder valt onder de categorie
droogmakerijenevenals onder andere de Egmondermeer.
Het waren, zoals de naam hier terecht laat weten, meren die
zijn droog gemalen.
De westelijke helft van ons dorp is boven NAP gelegen
door de ligging tegen de duinen. Vanaf de duinvoet loopt het
gebied langzaam in zuidoostelijke richting af. De Breelaan ter
hoogte van Duinvermaak ligt circa 3,50 m boven NAP.
Oostdorp, aan het eind van de Dorpsstraat, ligt ook nog
altijd circa 0,50 m boven NAP. Het hemelwater vloeide in
vroeger jaren dan ook op natuurlijke wijze in zuidoostelijke
richting af en vormde duinrcllen en beekjes die uiteindelijk via
de Rekere op het zeegat van de Zijpe loosden. Heden ten dage
is dit bij het uitwateringssluisje aan de Sluislaan nog duidelijk
te zien. Het water rond het Oude Hof wordt nog steeds
gevoed door drangwater uit het duingebied. Achter het sluisje
is het waterpeil van de Schermerboezem te zien waartoe ook
het Noord-Hollands kanaal behoort.
Dijken...
De reconstructiekaart van 1300 nader beschouwend, is de
Rekerdijk daarop oostelijk van de Rekere aangegeven.
Dit is een deel van de Westfriese Omringdijk die West-
Friesland tegen de invloeden van de zee moest beschermen.
Ook westelijk langs het zeegat de Zijpe en de Rekere vanaf
'Pethem bi der Zipe' is een dijk te zien. In Bergen zou dit
onder andere de Oudendijk (thans Schapenlaan), de
Kerkedijk, de Baakmeerdijk en de Oosterdijk zijn, gevolgd
door de Rekerdijk tot waar nu ongeveer de Friesebrug in
Alkmaar ligt. De aanleg van dit dijkenstelsel, waarbij aan meer
dan cén dorp bescherming werd geboden, was voor die tijd
uniek te noemen. De dijk Bcrgcn-Alkmaar (circa 1196) kan
daarom zonder overdrijving de eerste regionale waterkering in
Noord-Holland worden genoemd. Laatstgenoemde dijk was
tevens de enige directe verbindingsweg van Alkmaar naar
Bergen, die vanaf de Oosterdijk via de Kogendijk naar het
centrum voerde. Deze waterkeringen vrijwaarden het
westelijk daarachter liggende land van overstromingen.
Door middel van uitwateringssluisjes kon het hemelwater,
ook vanuit het duingebied, bij laag water in de Rekere
worden geloosd. Aangenomen mag worden dat al deze dijken
zijn ontstaan door het verbinden van de vele in de loop der
jaren, onder leiding of pressie van kerkelijke of wereldse
heersers, opgeworpen dijkjes van de grondeigenaren langs de
Rekere.
Wanneer de dijken of dijkdelen rond Bergen zijn
aangelegd en zodoende de diverse polders zijn ontstaan, is
niet te achterhalen. Mogelijk was het Zakendijkje door het
Zuycrvcn een eerste poging hier droge voeten te houden en
verbinding te zoeken met de bewoners van de noordelijk
daarvan gelegen gecstruggen Zanegeest en de Baakmeergeest.
De thans zo genoemde Kerkedijk is ook al enige eeuwen de
verbinding van deze geestruggen met de bescheiden
dorpskern. Deze dijk sloot tevens aan op de eerder genoemde
Oudendijk en omsluit het Oudburgerland, wat thans het
westelijk deel van de Oudburgerpolder is. Met de
Baakmeerdijk, de Oosterdijk en de Kogendijk is het Zuyerven
geheel bedijkt en is de Zuurvenspolder een feit. Ter nadere
beteugeling van de Rekere is de Klaassen en Evendijk
aangebracht, waarmede tevens de Oudburgerpolder in
oostelijke richting is vergroot
Detail uit kaart Holland's
Noorderkwartier in 1300, uitgave van
het Hoogheemraadschap
Noordholiands Noorderkwartier, 1982.
w? OCHE
CaWnghe jr j
Pethem hi der Zipe
Pethem -Hondsbos
Pethem in IZoImerhdn
