Voorzittershamer Bergermeer, in 1932 eigenhandig door
Jacob van Reenen gedraaid en aan het bestuur aangeboden.
(Foto: collectie Het Sterkenhuis)
Twee bokalen van de Bergermeer, aanwezig in het Bergens museum Het
Sterkenhuis. Rechts de hensbeker of gildebeker. Vroeger werd ieder nieuw
verkozen lid van het polderbestuur met een dronk uit dit glas in zijn functie ingewijd.
Rond het wapenschild van de 'Heerlijkheit van Bergen' staan de namen gegraveerd
van dijkgraaf, secretaris en heemraden. Op de achterzijde is een binnenkruier met
scheprad afgebeeld, malende met volle zeilen. De bokaal is gedateerd 16 augustus
1776. (Foto: collectie Het Sterkenhuis)
van oud-dijkgraven, die elk jaar een kerstdiner en een
toepasselijke excursie organiseert. Dit jaar zijn we
bijvoorbeeld mei een bus naar de dijkverzakking bij Wilnis
geweest; we zijn allemaal erg geïnteresseerd in de nieuwe
ontwikkelingen rond het waterbeheer. Er zijn nog zo'n 25 a
30 leden, maar we worden allemaal een dagje ouder, tja, over
een aantal jaren zal de vereniging wel worden opgeheven.
Ik vraag Jo naar bijzondere polderzaken die hij als dijkgraaf
heeft meegemaakt.
'Toen ik dijkgraaf werd speelde al een verzoek van Amoco om
in de Bergermeer naar gas te boren. Na veel discussie hebben
wc uiteindelijk vijf hectare aan ze verpacht. Het was een
ingewikkelde kwestie; zou de installatie niet te veel lawaai
overlast veroorzaken en zou het niet erg lelijk in onze mooie
polder staan Amoco wilde rond de installatie een bos planten
om deze aan hel oog te onttrekken. Dat hebben wij, in het
belang van de weidevogels er waren toen nog kemphanen!),
met toegestaan. Wij stelden voor om de installatie een
schutkleur te geven, dat is uiteindelijk ook gebeurd,
'Werd er ook gesproken over eventuele verzakking van de
grond en mogelijke aardschokken die dat tot gevolg zou
kunnen hebben?'
'Nee, want het gas wordt op 2300 meter diepte uit zandsteen
gewonnen; er ontstaan dus geen holtes in de bodem en de
trillingen die wij soms voelen zijn tamelijk ongevaarlijk.
Verder speelde in 1970 de restauratie van de Viaanse molen en
hadden we het al druk met de voorbereidingen voor het
opheffen van het Waterschap en de bestuur se enheid
Bergermeer in het grote Waterschap Het Lange Rond,
'De Bergermeer was vóór 1563 een grote plas water met
wat kleine eilandjes erin, waar al wat veeteelt werd bedreven.
De Heer van Bergen, dat was in die tijd Hendrik van
Brederode, liet het meer tussen 1563 en 1566 bedijken en
droogmalen, niet vermoedend dat het vier jaar later bij de
Allerheiligenvloed al weer onder water kwam te staan. Dat
kwam de geuzen in die tijd echter uitstekend uit, daar de
Spanjaarden op die manier wel erg natte voelen kregen. Na de
'Alkmaarse Victorie' moest men dus weer opnieuw beginnen;
waarbij de financiers zeker geen victorie kraaiden. In 1578
kon de grond pas worden verpacht; de Bergense schout, die in
dienst was van de Heer van Bergen, werd de eerste dijkgraaf.
Vanaf het midden van de 19' eeuw is de Provincie het
toezichthoudend orgaan; zij heeft dan ook het samengaan van
al die kleine waterschappen ter hand genomen.
Het beheren van de waterhuishouding is in Nederland zo'n
ingewikkelde zaak geworden, dat het wel in groter verband
moest worden aangepakt. Ging het in vroeger tijden vooral
om de waterstand en de zorg voor molens, sloten en dijken in
het belang van de boeren en andere inwoners van de polder,
nu spelen de kwaliteit van het water en allerlei
milieurichtlijnen ook een rol. Toen in 1977 het nieuwe grote
