cm
Het zeegat van
Bergen. Kaartje
uit Bergen aan
Zee, badplaats
sinds 1906,
Schoorl 1981.
(Met toestem
ming van
mevrouw dr.
S. Jelgersma)
Urn van inheems aardewerk, omstreeks 1e eeuw na Chr. De urn is gevonden nabij
de Oosterdijk. (Collectie Gemeentemuseum Het Sterkenhuis)
strandzand bedekt met
Oud duinzand
landwaardse begrenzing
Jong duinzand
Oud- en Jong duinzand
uitgesleten oerbedding waardoor het vele
water vanaf de hoge gronden een uitweg
vond naar het lage Noord-Nederlands
bekken. Toen de stijgende Noordzee het gat
overnam keerde letterlijk het tij. De
stroomrichting veranderde en de zee voedde
lange tijd het West-Friese Waddengebied.
Ook het estuarium werd met bezinksel
gevuld en uiteindelijk sloot het zeegat
zichzelf af. Dit was een ontwikkeling die
zich afspeelde tussen 8000 en 2500 jaar
geleden, waarbij misschien een restgeul nog
wel dienst deed en de zee soms door haar
eigen barricade brak.
Bij zo'n laatste gebeurtenis ergens tussen
2750 en 2500 jaar geleden werd mogelijk de
laatste hand gelegd aan het in verschillende
fasen opgeworpen gelobde haakwallen-
complex dat tijdens het open zeegat was
ontstaan, een proces waarbij zuidwaartse
kustdrift zanden in oostelijke richting afzette
en waarbij dc wind dc rest deed. Geomorfo-
logisch is dc landgerichte uitwaaiering van
oeverwallen met tussenliggende laagten uniek
en in het betrekkelijk open landschap nog
goed waar te nemen.
Uniek is eveneens het buurtschap
Zancgcest dat op deze wal zo goed tot zijn
recht komt. Van dc vier buurtschappen rond
het kerkdorp neemt het daarom een
bijzondere plaats in. Het is echter de vraag
hoe de eerste bewoners van Zanegeest in
verhouding stonden tot de overige bewoners
op het Bergens Plateau. De geschreven
geschiedenis laat Bergen beginnen in het jaar
960 omdat zij op een goederenlijst voorkomt
van de Sint Maartens- of Domkerk van
Utrecht uit dat jaar, terwijl iedereen begrijpt
dat er al veel eerder mensen rondliepen in het
pré Bergense.
Ten oosten van Zanegeest op de
Baakmeergeest bij de Oosterdijk duidt dc
vondst van inheemse aardenwerk potten op
de ouderdom van een eeuw na Chr.
Archeologische vondsten op veenresten en
humeuze lagen aan de kust dateren van 1000
tot 600 jaar geleden. Dat is wel dicht bij de
Baakmeergeestdatcring. Intrigerende vragen
dringen zich op, vooral omdat veel sporen in
zee verdwenen tijdens regressie en later bij de
jonge duinvorming tussen het jaar duizend
en negentienhonderd onderstoven raakten.
Hoge gronden
Op zich moeten de hoge gronden zoals bij
Zanegeest goed bewoonbaar zijn geweest,
