Petrus en Pauluskerk 80 jaar
JOOP GROOTEMAN
m september 2004 was het tachtig jaar geleden dat de
rooms-katholieke kerk aan de Dorpsstraat werd ingewijd door
de toenmalige bisschop van Haarlem, Mgr. A.J. Callier. Zoals alle
voorgaande kerken was ook deze toegewijd aan de heilige
apostelen Petrus en Paulus, de schutspatronen van de parochie
Bergen. Het is de derde kerk die op deze locatie is gebouwd.
In de sacristie van de kerk hing een tekening uit 1811 van
J.A. Crescent van een kerk en boerderij. In 1999 werd het passc-
partout vernieuwd en kwam een door bouwpastoor J.P. Paep
geschreven notitie te voorschijn waaruit bleek dat het de eerste
kerk aan de Dorpsstraat betrof: 'Opgebouwt 1810, den eerste
H. Dienst gedaan en ingewijd Den 11 September 1810. De
inwijding geschiedde door de aartspriester H.F. ten Huisdier'.1
In 1859 werden bij decreet van de bisschop van Haarlem,
Mgr. F.J. van Vree, de grenzen van de parochie Bergen
vastgesteld.
In 1866 werd de tweede kerk, onder architectuur van Asseler
en bouwpastoor B.A. van 't Rood, gebouwd en in 1867 inge
zegend. Onder pastoor C. Scheiberling ontwierp architect
Asseler in 1871 de pastorie, welk gebouw thans nog naast de kerk
staat. Uitwendig is de pastorie onveranderd maar inwendig zijn
er in de loop der tijd de nodige aanpassingen gedaan.
Vanwege de slechte toestand van de kerk en het toenemend
aantal gelovigen waren kort voor de Eerste Wereldoorlog (1914 -
1918) reeds maatregelen genomen door pastoor J.F.B. van Delft.
De Bergense architect J.C. Leijen kreeg opdracht om plannen te
maken om de bestaande kerk te vergroten. De kort daarop
uitbrekende oorlog en de onzekere toestand die dientengevolge
ontstond, beletten de uitvoering van de plannen. Enige jaren later
kreeg Leijen- alsnog de opdracht een geheel nieuwe kerk te
ontwerpen welke plaats moest bieden aan 1000 personen.
Bouwpastoor was pastoor E.R Rengs. Naast de kerk werd een
noodkerk opgericht waarin vanaf 30 juli 1923 de diensten werden
gehouden tijdens de sloop van de oude en de bouw van de
nieuwe kerk.
Ingang van de Petrus en Pauluskerk aan de Dorpsstraat
Aannemer was de firma Thunissen en Sambeek uit Heemstede.
Vele Bergenaren hadden ook hun aandeel in de bouw. Allereerst
de architect J.C. Leijen (1876-1958), Nic Smit als opzichter, de
steigermakers Jan Dekker en Klaas Min, de metselaars Willem
Wokke, G. Helsdingen, Jan v.d. Steen e.a., de opperlieden Arie de
Moei, en Kees Bijwaard, de timmerlieden D. Kerkhoven, Jan de
Grundt, Cor Smit, werklieden uit Egmond en twee Duitse
timmerlieden die speciaal voor de bouw van de spanten waren
aangetrokken. Verder hielpen, ook in die tijd, gouden handjes bij
de afbouw en het leggen van de kleine tegeltjes in het priester
koor. De aanneemsom bedroeg 134.875,-, de totale bouwkosten
inclusief meer en minderwerk, 153.329,24.
De bouw is niet altijd moeiteloos verlopen. Geheid werd er
in Bergen niet op de zandgronden. Grondboringen wezen uit dat
op 2,95 m beneden het maaiveld een laag vaste veen werd
aangetroffen van 15 cm dikte, voorts tot op 9 meter diepte steeds
zuiver zand. Dat aantreffen van het veen heeft de bouwers wel
kopzorgen bezorgd. Maar aan vindingrijkheid geen gebrek.
Onder de drukpunten van wat daarboven gebouwd zou worden
werden ringen geplaatst die volgestort werden met beton
gemengd met puin van de oude kerk. Zo kwam men ook weer op
een gemakkelijke en goedkope manier van het puin af.
