Museum nieuws
Gerrit Spruit, de eerste beheerder van het
museum, aangesteld in 1921. Krijttekening
door Leo Hagedoorn, 1919. (Collectie
Gemeentemuseum Het Sterkenhuis).
Gemeentemuseum Het Sterkenhuis:
Eeuwfeest gemeentelijk historisch
museum.
'Honderd jaar Sterkenhuis'
Op 22 december 1903 werd het nieuwe
raadhuis van Bergen geopend, het ge
bouw onder huidige Bergenaren bekend
als "t Oude Raethuys'. Het nieuwe ge
bouw was de trots van het gemeentebe
stuur. Toenmalig burgemeester Jacob van
Reenen sprak in zijn openingsrede de vol
gende woorden: Thans heeft men een
ruime raadzaal, een secretarie, een boden
kamer, een archief- en burgemeesterska
mer en zelfs een klein museum. De Raad
besloot een deel der zolderkamer in te
richten tot berging der kransen van het
Russisch monument, daar deze bij gemis
aan ruimte tot nu toe op het Hof te
Bergen bewaard werden. Deze kamer
zoude tegelijkertijd dienen om eenige
oudheden en merkwaardigheden van
Bergen ten toon te stellen. 111
Hiermee werd de totstandkoming
van de oud-Berger kamer een feit en daar
mee begon de geschiedenis van museum
Het Sterkenhuis.
In december 2003 viert dit museum
zijn honderd-jarig bestaan. Een feest voor
allen die bij het museum betrokken zijn
of dit in het verleden waren, en voor alles
een eerbetoon aan de stichteres, mevrouw
Marie van Reenen-Völter (echtgenote van
Jacob van Reenen). Zij was de stuwende
kracht achter de oprichting. Het was haar
idee.
Rond 1900 begon de ontwikkeling
van het stille boerendorp Bergen tot het
dorp van kunstenaars, forenzen en pen
siongasten. Mevrouw Van Reenen, die
deze ontwikkelingen stimuleerde, had
tevens oog voor het belang van het bewa
ren van de cultuurgeschiedenis van het
platteland. Of in haar eigen woorden:
Als vanzelf rijst de wensch, het vluchten
de verleden even te doen spreken ter ver
klaring van het heden en ter verwelko
ming van de toekomst.<2>
100 jaar geschiedenis in vogelvlucht.
De collectie, bestaande uit gebruiksvoor
werpen, meubels, kleding en objecten van
historische betekenis, kwam tot stand uit
schenkingen van Bergenaren. Dit was zo
in 1903. Anno 2003 groeit de nu omvang
rijke collectie nog steeds door de vele
gaven van particulieren. In de loop der
tijd is deze collectie ook verbreed met
topografische tekeningen en schilderijen,
historische documenten, archeologische
voorwerpen en een uitgebreide textielver-
zameling.
Reeds in 1909 werd de ruimte in het
raadhuis te klein en in 1915 verhuisde
men naar 'het oude huis van Vrasdonk'
aan de andere zijde van de kerkbrink.
Deze verwaarloosde boerderij, die ge
sloopt dreigde te worden, werd gereno
veerd met geld van de heer Jacob Sterken,
onder voorwaarde dat het een culturele
bestemming zou krijgen. Logisch dat het
de naam "t Sterkenhuis' kreeg.
Tot haar overlijden in 1925 gaf
mevrouw Van Reenen-Völter leiding aan
het museum. Tevens was door de
gemeente een officiële 'bewaarder' aange
steld. Eind 1927 heeft het gemeentebe
stuur voor 'het Gemeentelijk Museum'
een museum-commissie ingesteld aan
welke het toezicht op het museum en het
beheer van de collectie werd opgedragen.
Deze organisatievorm is in 100 jaar niet
veranderd, om reden dat het goed func
tioneert. Waren er in 1927 drie commis
sieleden, in 2003 zijn dit er zeven. In 1927
werd gesproken over 'toezicht, beheer en
het innen van entreegelden'. In 2003 spre
ken we over 'het vormen van en uitvoe
ring geven aan het beleid'. De gemeente
Bergen is eindverantwoordelijk voor dit
beleid.
Het Sterkenhuis kende goede en min
der goede tijden. Tot 1920 steeg het aantal
bezoekers tot 1400 per jaar. Daarna volg
de een periode waarin het bezoekersaantal
achteruit liep, met als dieptepunt de oor
logsjaren. Toen commissieleden geduren
de de laatste periode van de oorlog moes
ten evacueren, werd het museum gesloten.
Gelukkig bleven gebouw en collectie vol
ledig gespaard en in 1946 ging de toenma
lige museumcommissie met hernieuwde
inzet aan de slag. Inventarisatie, registra
tie, restauratie, klimaatverbetering, bevei
liging, dat werden de zaken waaraan werd
gewerkt. Men maakte tevens plannen om
de zolderverdieping als prentenkabinet in
te richten. Het ging goed met Het Sterken
huis en het bezoek ging met sprongen
omhoog (rond 2000 bezoekers in 1948).
In 1969 kwam de inrichting van het
prentenkabinet gereed en men besteedde
veel aandacht aan de samenstelling van de
topografische collectie. Hiermee werd de
basis gelegd voor de verdere opbouw van
1Redevoering van burgemeester Jacob
van Reenen op 22 december 1903
2) M.van Reenen-Völter, De Heerlijkheid
Bergen in woord en beeld, pag. 3.
Eerste opstelling van de stijlkamer nog in het oude raadhuis. Foto genomen voor 1906.
Ansicht collectie Gemeentemuseum Het Sterkenhuis).
54