Veranderd maar toch gebleven
Veel straten die we nu als -weg kennen,
heetten voor de Tweede Wereldoorlog
meestal -straat: Van Hasseltstraat,
Rehbockstraat, Pier Panderstraat
Parkstraat en (Prinses) Julianastraat. Er
zijn ook enkele straten die van naam ver
anderd zijn. De kortste van deze groep is
de Van Eedenstraatdie na WO II
Paulineweg werd genoemd. In feite werd
daarmee de bestaande Paulinestraat ver
lengd met het oostelijke gedeelte tussen
de huidige Parkweg en de Zeeweg. Het
was de schrijver en psychiater Frederik
van Eeden (1860-1932) die werd ver
noemd. Hij bezocht de familie Van
Reenen toen hij ongeveer 12 a 14 jaar was
op het Hof te Bergen. Zo'n veertig jaar
later - ongeveer in 1912 - wandelde hij
met mevrouw Van Reenen door Bergen
aan Zee. Van Eeden schrijft een ener
gieke, werksante, intelligente Duitsche,
die een nieuw dorpje schept, Bergen aan
Zee Een mooi, interessant werk
Bergen aan Zee. Verademing! In een
klein, net huisje In het groote duin
landschap. Veel licht, en die eigenaardige
stilte der zeedorpen En van die enkele,
fijne verwaaide vogelstemmetjes'. Het is
niet bekend waarom de naam Van
Eedenstraat werd gewijzigd in
Paulinestraat.
De huidige Julianalaan kende diverse
voorgangers en was oorspronkelijk lan
ger. Op een van de oudste kaarten (1909)
heette deze laan de Melis Stokeweg, ver
noemd naar de laat 13' eeuwse Hollandse
historieschrijver. Op een jongere kaart
wordt de Julianalaan vermeld, al strekte
die zich uit tot en met wat nu bekend
staat als Jacob Kalffweg en Van der
Wijckplein. Zo sloten Julianalaan en
Zeeweg dus in die tijd op elkaar aan.
Deze situatie is in ieder geval vermeld op
de kaart uit 1934. Negen jaar later veran
derde dit: de waarnemend burgemeester
deelt op 8 december 1943 de Bewaarder
der Hypotheken en het Kadaster in
Alkmaar mee, dat de straatnaam
Julianalaan is gewijzigd in Dennenlaan.
Deze verandering behoeft gezien in het
toenmalig tijdsgewricht, geen nadere toe
lichting.
De Boulevardook op een enkele
kaart wel Strand- of Zeeboulevard
genoemd, veranderde op 2 januari 1946
van naam in C.F. Zeilerboulevard. Het
geheel nieuwe parcours werd ontworpen
door het stedebouwkundig bureau
Wieger Bruin en Joh. H. Groenewegen,
daar de oude Boulevard tijdens de oor
logsjaren werd vernield en deels door
duinafslag al door de zee was verzwolgen.
De heer Christiaan Frederich Zeiler (1879
-1944) stichtte in 1907 café-restaurant
Nassau (het latere hotel Nassau-Bergen).
Hij werd vernoemd vanwege zijn grote
verdienste voor de ontwikkeling van de
badplaats.
De noordelijkste 'weg' lag in het ver
lengde van de Verspvckweg en verbond
deze met de Boulevard. Dit pad - in zijn
glorietijd hoogstens een meter breed van
klinkers voorzien - heette in 1909 de Piet
Heyn weglater de Druivesteijnstraat. In
de volksmond heette dit pad 'Kloonie'- of
Koloniepaadje: de tijdelijke bewoners van
de koloniehuizen aan de Verspyckweg
wandelden er over naar strand en zee.
Pieter Heyn was de architect van het
Zeehuis, tevens bouwkundig opzichter
van het Burgerweeshuis te Amsterdam.
Wie Druivesteijn was is onbekend. Na de
Tweede Wereldoorlog werd deze straat
opnieuw, maar dan verhard en naar het
ontwerp voor het tracé door bureau
Wieger Bruin, aangelegd en vormde het
verlengde van de C.F. Zeilerboulevard
Aan het einde gekomen van onze
speurtocht naar de herkomst van namen
van straten, wegen, paden en pleinen in
Bergen aan Zee moeten we nog melding
maken van het nog immer onverharde
pad dat dwars door het noordelijke deel
van het natuurreservaat Engelse Veld
loopt. Het is de P.W. Janssenlaan, ver
noemd naar de zoon van de eigenaar van
het grote landhuis Russenduin, dat we nu
kennen als Huize Glory, eertijds Bio-
Vacantieoord. Janssen was afkomstig van
het Oost-Friese waddeneiland Wanger-
oogc, vestigde zich in Amsterdam als
tabakshandelaar met plantages op
Sumatra en steunde met zijn vergaarde
fortuin talloze goede doelen.
Wat veranderde er nog na de Tweede
Wereldoorlog?
Bovengenoemde straten bleven tot op de
dag van vandaag bestaan. Er zijn wel wij
zigingen ontstaan in het tracé van enkele
straten, met name van de Pier Panderweg.
Zoals vermeld werd een groot deel van de
in het westen van de badplaats gelegen
huizen en hotels door de Duitse bezetter
vernietigd. In samenhang met een forse
kustafslag werd er na WO II besloten de
geschonden Boulevard oostwaarts
opnieuw aan te leggen, in het noorden te
verlengen tot aan de aansluiting
Verspyckweg Julianalaan en in het zui
den te verkorten, af te laten buigen en aan
te laten sluiten aan de Jacob Kalffweg
Van der Wijckplein. Een en ander heeft
tot gevolg gehad dat de meest westelijke
gedeeltes van de Rehbockweg, Patijnweg
en Pier Panderweg eenvoudig zijn ver
dwenen. Van de laatste weg is substantieel
méér verdwenen dan van de eerstgenoem
de twee wegen. Een levendig beeld van
deze vooroorlogse situatie wordt door
Herman Roos geschetst in zijn artikel in
de Bergense Kroniek (november 1998,
blz. 27 e.v.). In de loop van de jaren '50,
'60 en '90 zijn achtereenvolgens de
Plan voor den
aanleg van
Bergen aan
Zee', circa
1922.
Detail uit de
Wandelkaart
van Bergen en
Bergen aan
Zee, 1909.
49
