De interieurs van Huis Rampenbosch en het Hof te Bergen
i r-w
zou bestaan uit een groot hoofdgebouw
met aan beide kanten zijvleugels, maar het
hoofdgebouw werd nooit voltooid. Het
huis dat vandaag bekend staat als het
Oude Hof te Bergen is een van deze zij
gebouwen. Daarin namen Studler van
Zurck en zijn vrouw in 1660 hun intrek.
Hij heeft echter niet lang kunnen genieten
van zijn huis in Bergen. Hij overleed in
1666, waarna zijn oudste zoon, Anthonis
Studler van Zurck, de nieuwe Heer van
Bergen werd. Omdat Anthonis in 1691
kinderloos overleed, werd de inboedel
van zijn huis in Alkmaar en van het Hof
te Bergen verdeeld tussen zijn zus
Susanna en zijn broer Adriaen.
Interieur van het Hof te Bergen
Anders dan bij Rampenbosch is geen
beschrijving per vertrek gegeven. Slechts
enkele vertrekken worden aangeduid,
zoals 't groot salet, saletcamer, eetsael,
comptoir, geweercamer, bibliotheek en 't
uijtsteck'.
Wat bij de opsomming van de zilve
ren en porseleinen voorwerpen als eerste
opvalt is dat er geen waardevermeldingen
bij staan. Daardoor wordt het moeilijk
om aan de hand van de voorwerpen die in
de boedel genoemd zijn conclusies te
trekken over de waarde van deze objec
ten. Wel is te zien dat de familie opval
lend veel luxe producten bezat, waaron
der zilver- en porseleingocd. Zo zijn er
bijvoorbeeld bij het zilvergoed een tee-
ketel en twee teeflessen te vinden, twee
peperstroijerseen cbockelaet kan, een
cruijtdoos met een dito lepeltie, een suijc-
kerbos en een peperbos. Als ik naar het
volgende kopje 'porceleijnen' op de boe
Hef huis Rampenbosch met rechts de duiventil.
Penseeltekening door A. de Haen, 1738.
(Collectie Regionaal archief, Alkmaar).
dellijst kijk, zie ik dat er ook hier veel
voorwerpen zijn die voor luxe doeleinden
werden gebruikt. Porseleinen suikerscha
len, theekannen, theekopjes en chocolade
potjes zijn volop te vinden. Om te begin
nen met het theedrinken: dit was een
bezigheid die aan het einde van de zeven
tiende eeuw nog steeds was voorbehou
den aan de bovenlaag van de bevolking,
ook al was een tendens te zien waarin het
theedrinken zich verspreidde door alle
maatschappelijke lagen. De thee werd
door de VOC vanuit China naar Neder
land gebracht en werd gezien als een luxe
genotmiddel. Het porseleinen theegoed
had meerdere functies. Ten eerste natuur
lijk het opdienen en drinken van thee.
Naast deze praktische functie had het
theegoed ook een pronkfunctie. Juist in
deze periode werden de pronkkabinetten,
waarin Chinees porselein in de openbare
ruimten van de huizen tentoongesteld
werd, zeer populair. Omdat er in deze
boedel veel porselein opgesomd werd, is
waarschijnlijk dat het uitgestald was in
een speciaal daarvoor bedoelde kast of
een kabinet. In de boedel heb ik opge
merkt dat er meerdere malen 'chocoladen
potjes en kannenvermeld worden. Net
als het theedrinken was het nuttigen van
chocola, meestal als warme drank, in de
zeventiende eeuw een aan de elite voorbe
houden bezigheid. Ook de vermeldingen
van voorwerpen waar kruiden in bewaard
werden, wijzen erop dat we te maken
hebben met een zeer welvarende familie,
aangezien dit soort kruiden in deze perio
de kostbaar was.
Een volgend onderdeel van het interi
eur betreft de meubelen die tussen
Susanna Studler van Zurck, vrouwe van
Valkenburg en haar broer Adriaen Studler
van Zurck, Heer van Bergen en daardoor
de wettelijke erfgenaam van het Hof te
Bergen, verdeeld werden.
Eerst worden de slaapmeubelen van
de boedel behandeld omdat deze waarde
vol waren. Er wordt in deze boedel
onderscheid gemaakt tussen ledikanten,
bedden en slaapbanken of rolkoetsen. Als
er ledikanten genoemd worden in boedels
uit de zeventiende en achttiende eeuw,
gaat het over een van de muur losstaand
bed met daarvoor hangend, zeer luxueuze
beddengordijnen. Zulke ledikanten noe
men wij tegenwoordig een hemelbed.
Zeker in de zeventiende eeuw was dit
soort losstaande ledikanten alleen aan de
bovenklasse voorbehouden. Ze waren
vaak de meest waardevolle objecten van
het huis.
Met een bed wordt vaak een bedstee
bedoeld: een ingebouwde slaapplaats.
Zowel bedden, matrassen als beddengoed
waren zeer waardevolle objecten van een
huishouden. Dat is goed te zien in deze
boedel: Een feuljemort (herfstkleurig)
ledicant met sijn toebehooren werd op 46
gulden getaxeerd, het matrasje daertoe
op 15 gulden, een groote Japansche deec-
ken ter waarde van 24 gulden en een nog
wat cleener (Japansche deecken) op 12
gulden. Deze dekens waren waarschijnlijk
zijden, uit Japan geïmporteerde, bedden
dekens met fel gekleurde patronen. Het
duurste bed van Anthonis Studler van
Zurck en tevens het duurste object van de
boedel, was een rood ledikant met een
waarde van 80 gulden.
Rolkoetsen waren slaapbanken op
wielen, die gemakkelijk in een ander ver
trek konden worden neergezet.
Er worden meerdere typen zitmeubi-
lair genoemd: Engelse stoelen, rusleren
stoelen (moscovisch leer), mansstoelen en
rustbanken, om maar een paar voorbcel-
ï-, :-i3<5
4
