iiiisgsi
Wie kent niet die intrigerende muurschil
dering op de voorgevel van het pand
Dorpsstraat 27? Deze muurschildering
toont ons een kind in een wieg die op het
water drijft. Bovenop de wieg bevindt zich
een kat die zich bij al dat watergeweld
duidelijk niet op z'n gemak voelt.
Onderaan de afbeelding staat vermeld:
Kinderdijk 18 november 1421. Dank zij
deze gegevens is de afbeelding te verkla
ren.
Minstens even intrigerend is het
opschrift op de bovendorpel van de voor
deur van het pand Hof laan 16. Dit op
schrift luidt: In de Kat van de Kinderdijk.
Uit dit verhaal zal blijken dat ook dit ge
geven direct te maken heeft met wat de
muurschildering op de voorgevel van
Dorpsstraat 27 ons vertelt.
Tenslotte kennen veel - inmiddels
vergrijsde - rooms-katholieke Bergenaren
het ritueel van de Stille Omgang, waar
mee tot circa 1950 jaarlijks het wonder
van het Heilig Bloed in Bergen werd her
dacht. Deze drie feiten vertellen elk hun
eigen verhaal, maar zijn ook met elkaar
verbonden. Het is een bijzonder toeval dat
dit zich binnen één en dezelfde plaats
manifesteert.
Muurschildering op het huis Dorpsstraat 27.
Ontwerp dr. J. Pannekeet, uitvoering Luciën van
der Pluijm. (Foto J.C. Kooiman)
Kinderdijk anno 1421
In de nacht van IS op 19 november 1421
veroorzaakte een bijzonder zware noord-
westerstorm een grote overstroming, aan
de gevolgen waarvan volgens de legende
Kinderdijk zijn naam heeft te danken.
Deze overstroming wordt ook wel aange
duid als de Sint Elisabethsvlocd. Dit komt
omdat de kalender in die tijd hoofdzake
lijk werd bepaald door z.g. heiligendagen
en op 19 november de naamdag van Sint
Elisabeth valt.
De uitwerking van deze storm, die
gepaard ging met een springvloed, bleek
catastrofaal. Een anonieme bron uit die
tijd vermeldt dat van zo'n hevige storm
sprake is, dat in Tiel en elders verschillen
de huizen omver zijn gewaaid. Sinds
mensenheugenis was zo'n zware overstro
ming niet voorgekomen en er zouden
ruim tweeduizend mensen zijn verdron
ken. Het akkerbouwgebied van de Grote
of Zuid-Hollandse Waard, gelegen tussen
Dordrecht en Gecrtruidenberg aan de
monding van de Waal-Merwede en de
Maas, raakte volledig overstroomd. Ge
tijden en rivierwater kregen zodoende vrij
spel, waardoor enorme schade werd aan
gericht. Voor een deel kon die schade
naderhand worden hersteld, maar door
een latere storm in 1424 bleek dit herstel-
werk voor niets te zijn geweest. Door
volgende stormen ontstond daardoor een
binnenzee, die heden ten dage nog in
gecultiveerde vorm bestaat als de Biesbos.
Tijdens de overstroming dreef een
wiegje met kind en kat op de onstuimige
watermassa, waarbij de kat uit alle macht
probeerde een onvrijwillig zeebad te
voorkomen. Het kind, zich onbewust van
wat zich hierbij afspeelde, sluimerde in
het wiegje. Uiteindelijk bedaarde het
geweld en dreef het wiegje tegen een dijk.
Intussen had zich een menigte verzameld
die van verre iets op het water zag drij
ven. Tot aller verrassing zagen zij een
kind in een wiegje met daar bovenop een
natte en schrikachtige kat. Uit de men
senmassa stapte toen een vrouw naar
voren, die zich over het kind ontfermde.
Aan het kind werd de naam gegeven van:
Beatrix: zij die geluk brengt. Over de kat
rept de legende verder niet. Ongetwijfeld
heeft die in de consternatie een goed
heenkomen op de wal gezocht De naam
van de dijk was van toen af aan
Kinderdijk, waaraan ook later het dorp
zijn naam ontleende. Deze Kinderdijk is
in binnen- en buitenland bekend vanwege
het complex van 19 watermolens. Die
molens zijn nog steeds in functie voor het
bemalen van dc Overwaard en de
Nederwaard.
35
