'"Èsm
voor de nieuwe gemeente Bergen
CCVRATIS SI MA DE S CRI PT I O
Bert Veer I Het wapen
In de vergadering van 29 mei j.l. besloot
de gemeenteraad van Bergen een nieuw
gemeentewapen aan te nemen. Dit was
noodzakelijk geworden vanwege de
samenvoeging per 1-1-2001 van onze
gemeente met die van Egmond en
Schoorl. Voldoende reden om eerst eens
stil te staan bij het vorige nog zo ver
trouwde gemeentewapen van Bergen met
de schuinbalk en de zes merletten, en
daarna bij de totstandkoming van ons
nieuwe gemeentewapen.
Detail uit de kaart van Joannes Blaeu, uitgege
ven in 1662. (Collectie Gemeentearchief
Alkmaar)
De oudste wapenafbeelding
Voor de oudst bekende afbeelding van het
voormalig gemeentewapen van Bergen
moet de kaart van Blaeu worden geraad
pleegd. Deze kaart, opgemeten en ingete
kend door Joanncs Dou naar dc situatie
omstreeks 1640, werd in 1662 door
Joannes Blaeu in druk uitgegeven als tien
de deel van zijn 'Geographia Blaviana'.
Opdrachtgever voor de kaart was
Anthonis Studler van Surck, die in 1641
dc heerlijkheid Bergen had aangekocht.
Dit verklaart waarom zijn wapen pontifi
caal linksboven op de kaart is afgebeeld,
met als hartschild het dorps c.q. gemeen
tewapen met dc schuinbalk en de zes
merletten. Rechtsboven is ditzelfde
dorpswapen opnieuw en groter afgebeeld
en tevens voorzien van een z.g. graven
kroon met 9 parels. Volgens de Franse
heraldiek (wapenkunde) is hier sprake van
een niet-soevereine gravenkroon. Dit nu
komt overeen met het gegeven uit dc ver
schillende handboeken dat Bergen van
oudsher grafelijk bezit was. De zes vogels
in het dorpswapen worden in de heral
diek als merletten aangeduid. De merlet is
een vogel, die zonder bek of poten wordt
afgebeeld en het symbool is voor de
goede klank van een eerbare naam.
Met deze afbeelding op de kaart van
Blaeu wordt het vroegere gemeentewapen
van Bergen in zijn oudste en meest oor
spronkelijke vorm weergegeven. De juiste
heraldische beschrijving van dit wapen
luidt als volgt: in keel (=rood) een schuin
balk van zilver vergezeld van zes zooms-
gewijs geplaatste merletten van hetzelfde,
gedekt met een gravenkroon Dc herkomst
ervan wordt wel verondersteld te zijn het
wapen van het geslacht Van Haerlem,
waartoe de oudst bekende heer van
Bergen behoorde. Ook daarin komen
merletten voor.
Gebruik van het wapen
In de loop der tijd werd dit wapen ge
bruikt voor allerlei doeleinden in relatie
tot het plaatselijk bestuur. Zo staat dit
wapen o.m. afgebeeld boven het eedfor
mulier voor de opzichter van de houtves
terij, op de bokaal van de Bergermeer uit
s 3Ïr* Mi
J.e.rgt"
iGUcr%3§
\££cJitr-
Out Jieertn
öuyiveitF
.Hole
ttiJ Teller
'HUSiÜ.
38
