Het 'Hoopwegpleintje' van vroeger
D. KONING, Dorpstraat 52,
D. Zwakman
Er zijn van die kleine wijken in Bergen waar sinds het begin van deze eeuw in de bebou
wing niet zo veel is veranderd. De vroegere situatie en het toenmalige dorpsgebeuren op
die plaatsen kan men zich nu, aan het einde van de twintigste eeuw, nog goed voorstel
len. Een van die kleine wijken is de plek waar de Hoopweg de Dorpsstraat ontmoet.
Daarover is veel te vertellen,
De oudere Bergcnarcn zijn nog schoolge
gaan op de dorpsschool die aan de
Dorpsstraat (hoek Schoolstraat, thans
Ruïnelaan) stond en in de jaren dertig
werd afgebroken. De daarvoor in de
plaats gekomen Van Reenenschool dateert
van 1930-'31Ook schrijver dezes heeft
zijn lagere-schooltijd op de oude school
doorgebracht samen met zijn vriend.
Beiden woonden we aan de Dorpsstraat
en in die eerste schooljaren strekte ons
speelterrein zich dan ook meestal uit tus
sen de St. Antoniusstraat/Kleine Dorps
straat en de Kruisweg/Natteweg met hal
verwege de Hoopweg.
In die tijd reed de bus naar Alkmaar
I Vlak achter de boom het zogenaamde
'Spekhok'. Van oorsprong de benaming
voor een donkere koele kast om spek te
bewaren. Later een (even klein) cachot,
vaak onder een raadhuis, voor twee,
hooguit drie arrestanten tekening Corrie
Vader-Meijer, dochter van bakker Meijer).
nog door de Dorpsstraat. Een van de klei
nere bussen van het eerste uur, enigszins
vierkant en met brede randen langs de
onderzijde, placht de passagiers dan ook
te vervoeren in de ietwat bedaagde gang
van een 'bejaard zijnde' bus. Het gebeur
de daardoor wel eens dat één of twee
schooljongens, staande op de brede rand,
van de ene naar de volgende halte meere
den.
Halverwege is dus de Hoopweg,
waarvan het begin een soort pleintje
vormt. Van dit pleintje met omgeving kan
gezegd worden, dat gedurende de twin
tigste eeuw de bebouwing daar maar wei
nig van aanzien is veranderd. Veranderd
is uiteraard wèl het dorpskarakter van
toen met zijn typische kenmerken van
voor 1940. Wat ging daar in de jaren
twintig en dertig zoal om en wat waren in
die tijd de bezigheden van de bewoners
van de rond dit pleintje staande huizen?
Bezige buren
Tegenover het pleintje, aan de Dorps
straat, bevond zich de slagerij van
Koning, met naast de winkel de worstma
kerij en daarin het rookhok. Vroeger,
vóór de bouw van het slachthuis aan de
Lijtweg, zal wellicht daarin ook het slach
ten van vee hebben plaatsgevonden.
Dankzij de slagerij hebben de jongens uit
de buurt als eerste training meermalen op
het pleintje kunnen voetballen met een
opgeblazen varkensblaas. In het pand is
nu de kledingzaak van Wil Goemans
gevestigd.
Naast de slagerswinkel was het manu-
facturenwinkeltje van kleermaker Van der
Steen en zijn vrouw 'Trijn-buur', zoals zij
door de buurtbewoners werd genoemd.
Het aanspreken van een volwassen man
of vrouw met de voornaam gevolgd door
'buur', ook door kinderen, was toen nog
heel gewoon. Aan de Dorpsstraat meer
naar het oosten woonde 'Jan-buur', zoals
Jan Blankendaal werd genoemd. Hij was
jarenlang de trommelslager van Bergens
Harmonie. Een ander voorbeeld: 'Ma-
buur', de vrouw van Dirk Min aan de
Kruisweg. Hij was één van de zeven
zonen van Klaas Min; een foto van dit
achttal staat afgebeeld op bladzijde 4 van
de Bergense Kroniek nr. 1 van mei 1995.
Dirk Min was stratenmaker en werkte
samen met vier zoons, waaruit later het
plaatselijke aannemersbedrijf Wegenbouw
Min is voortgekomen.
Nu terug naar 'Trijn-buur'. Zij hielp
in het winkeltje, terwijl zich achter in de
tuin de kleermakerij bevond waar Van
der Steen met zijn drie zoons, vaak in
'kleermakerszit' op een grote tafel, aan
TELEFOON 80.
Vleeschhouwerij en Spekslagerij.
Levert uitsluitend Ie kwaliteit RUND-,
KALFS- en VARKENSVLEESCH.
Bezorgt gratis te Bergen en Bergen aan Zee.
het naaien waren en de kostuums in
elkaar zetten. De jongste zoon was één
van de Bergenaren die in 1945 vrijwel
direct na afloop van de oorlog dodelijk
zijn verongelukt doordat ze op een in de
duinen ingegraven Duitse landmijn stap
ten of met in Duitse bunkers gevonden
explosieven experimenteerden. Het
bedrijf is opgeheven en de winkel is nu bij
het woongedeelte getrokken.
De Hoopweg ingaande kreeg je links
een café dat achtereenvolgens werd
geëxploiteerd door Hilbrand (omstreeks
1900), Smit, Grolman, Koopman en
Nieuwendijk. Sinds enige jaren is het
pand een dependance van Hotel Marijke.
In het café werd jarenlang 'boelhuis'
gehouden, verkoop van tweedehands
meubels en goederen, onder leiding van
een zogeheten afslager. Vooraf waren er
bezichtigingsdagen. De verkoopdag zelf
werd altijd zeer druk bezocht door op
koopjes beluste boeren, burgers en bui
tenlui.
Op zondagmorgen werden bij
Hilbrand de paarden en rijtuigen gestald
van de buiten het dorp wonende boeren
die met hun gezin ter kerke gingen. Op
die ochtend kende de Dorpsstraat het
geratel van vele rijtuigwielen. Vroeger
stonden voor het café twee hoge kastanje
bomen met een dicht bladerdak; daaron
der het terras waar het 's zomers voor
toeristen na een wandel- of fietstocht
goed toeven was.
In het haaks ten opzichte van het café
staande huis hield de weduwe Groet een
snoepwinkeltje. In grote stopflessen zaten
34
