Van de boekenplank
bekleedden: S.C.S. Holland, J. Helder, J.
van Reenen, mr.H.D.A. van Reenen, J.
Lovink (waarnemend burg.), W. Huygens,
L.J. de Ruiter en - nog in funktie - J. Rits-
ema. Als hulpstrandvonders, allen beë
digd door de Commissaris der Koningin,
traden op D. Haasbroek, C. (Cor) Schot
ten en A.(Bep) Hollenberg. Op 20 mei
1989 volgde Welmoed Hollenberg, eerste
vrouwelijke strandvonder in ons land,
haar vader op. Burgemeester-strandvon
der J.Ritsema sprak vader en dochter op
die dag, tijdens de opening van het bad
seizoen, toe. Tot op heden bekleedt zij
het ambt.
Hoewel de burgemeester de jure
strandvonder is, waren de hulpstrandvon
ders het de facto. Sommige oudere lezers
zullen zich Cor Schotten nog herinneren
als strandvonder. Hij is per slot van reke
ning ruim een halve eeuw in dienst ge
weest van de familie Van Reenen en de
Bouw Exploitatie Maatschappij Bergen
aan Zee (BEM). Dit bedrijf bezat opslag
mogelijkheden en was (en is) eigenaar van
het strand; de strandvonderij was er onlos
makelijk mee verbonden, evenals met de
familie Van Reenen.
Van de na-oorlogse generatie zullen
velen zich Bep Hollenberg goed herinne
ren. Na Schotten was hij gedurende enke
le tientallen jaren het gezicht van de
strandvonderij. We herinneren ons hem
als menner van Harold, het 'badpaard'
voor de platte wagen. Later werden dat
een halftruck en een zware tractor, of als
schipper van z'n motorzeilvlet. Het ge
beurde wel dat er tijdens noordwester
storm telefonisch een melding binnen
kwam. Dan ging je samen naar 't strand:
hij in monteycoat of NATO-jack voorop,
jij d'r achteraan: onvergetelijk!
Aan hulpvolk waren er velen in al die
jaren, vooral sjouwers zoals Cor en Thijs
Ravenhorst, Jan Stam, Aris en Engel
Gravenmaker, Jan Swart, Cees en Joop
Krijgsman en in deze tijd Gerrit Groen en
Gerard Meyer. Vaak was een sjouwer
tevens aanbrenger en kon aldus aanbreng
premie èn sjouwersloon incasseren.
Epiloog
Werd alles bij de strandvonder aangege
ven? Die onderkaak van een mens, die
mooie drijver of die enkele balk? Dit arti
kel kwam tot stand aan een werktafel
gezaagd uit wat mooie battems. Op 9
januari 1989 eindigt het strandvonderij-
register voorlopig met de registratie van
een partij beukehout, volgnummer 170,
38e blad. Er is nog te gaan tot het 204e
blad.
Bronnen
Regionaal Archief Alkmaar. Oud- en
Nieuw archief gemeente Bergen. Diverse
stukken betreffende de strandvonderij.
Strandvonderijregister en bijbehorend
dossier, gemeentehuis Bergen.
Het Berger strand vóór 1906, F.D. Zeiler,
in: H. Jellema (red.): Bergen aan Zee,
badplaats sinds 1906, Schoorl, 1981.
Waar de kunst kermt en bloeit; Bergen
1900-1995
Dit boek, geschreven door Kees Komen,
geeft een overzicht van allerhande kunst
uitingen in de aangegeven periode 1900-
1995.
Na een Ten geleide' opent het met
een historisch overzicht onder de titel
'Bergen in vogelvlucht'. Begrijpelijk dat
juist dit hoofdstuk voor onze historische
vereniging met extra aandacht werd gele
zen. Dat geeft aanleiding tot enkele op
merkingen zoals:
- de heerlijkheid kwam niet al in 1285 aan
de Van Haemstedes; zie: Hoog en Vrij
blz.39 e.v. en: De eerste heren van Bergen
in de 'Bergense Kroniek' van mei 1994;
- niet in 1425 maar in 1428 verkreeg
Bergen de status van hoge heerlijkheid;
- de Kerkbuurt was geen buurtschap zoals
de overige genoemde buurtschappen van
waaruit schepenen zitting hadden in het
dorpsbestuur;
- er was geen wettelijk voorschrift dat aan
het bezit van de heerlijkheid het burge
meesterschap was verbonden.
Nog een laatste opmerking: in het
hoofdstuk 'Kunstenaars op de vlucht' (blz.
17 e.v.) laat Komen vluchtelingen uit de
Eerste Wereldoorlog in 1918 het 'Vredes-
kerkje' bouwen in Bergen aan Zee. Dat is
natuurlijk niet juist; het kerkje is gebouwd
in opdracht van mevrouw M.A.D. van
Reenen-Völter. De ramen en het houtsnij
werk aan de preekstoel zijn ontworpen
resp. uitgevoerd door vanwege de oorlog
gevluchte c.q. geïnterneerde kunstenaars.
Aldus werd door de stichteres de vredes-
gedachte in praktische vorm uitgedragen.
'Uiteindelijk gaat dit boek over kunst
en kunstenaars' zegt Komen en dat is
zeker waar. Op een vlotte manier laat hij
ons kennismaken met de vele schilders,
dichters, schrijvers, beeldhouwers, musici
enz., die ons dorp bevolk(t)en. Zo brengt
hij voor de lezer het kunstenaarsdorp
Bergen tot leven en verklaart tevens wat
hij onder het begrip 'Bergense School'
verstaat. Met de opname van bij voor
beeld Adriaan van Dis in het boek trekt hij
de lijnen vanuit het verleden door tot in
deze tijd.
Het schrijven over kunst en kunste
naars vat hij ruim op, zoals blijkt uit het
hoofdstuk over de Amsterdamse School
en Park Meerwijk. Daarin besteedt hij
onder meer aandacht aan de landschaps
architect Leonard A. Springer en het ste
debouwkundig plan voor Bergen aan Zee
van de hand van H.P. Berlage.
Als Bergense architecten komen J.H.
Roggeveen en Maarten Min aan bod,
waarmee de aansluiting met het heden
weer is gemaakt. Ook daardoor is het een
prettig leesbaar boek, dat een helder
beeld geeft van het reilen en zeilen van
kunstenaars in ons dorp en hun invloed
op de lokale gemeenschap.
Het boek is uitgegeven door VHS
Bergen (voorheen Stichting Volkshoge
school), 1995, en heeft een kundige grafi
sche vormgeving.
A.A. Veer
31
