De strandvonderij in Bergen aan Zee
vanaf 1906
Bert Buizer
Van driftige zaken, battems en een buikbreel
In dit artikel wordt de strandvonderij in de gemeente Bergen beschreven vanaf de stich
ting van Bergen aan Zee in 1906 tot heden. Het sluit aan bij het eerder verschenen artikel
van Frits David Zeiler over dit onderwerp.
Hoe is de strandvonderij geregeld?
Het recht op al dat op het strand aan
spoelde was van oudsher voorbehouden
aan de heer van Bergen. Per 1 september
1852 is dit heerlijke strandrecht vervallen
en trad de Wet op de strandvonderij in
werking. De nieuwe wet maakte een einde
aan de taak van de opperstrandvonder
jonkheer H. van Vladeracken. Hij oefen
de zijn ambt uit op grond van het Konink
lijk Besluit tot provisioneele regeling van
de strandvonderijen d.d. 24 augustus 1814.
Op 9 september 1852 wordt de substi
tuut-strandvonder van Bergen, J.Weijers
van zijn taak ontheven.
Volgens artikel 1 van de Wet op de
strandvonderij dat luidt: 'Het beheer der
strandvonderij hoort in elke gemeente,
zoover haar gebied strekt, aan den burge
meester' was de burgemeester vanaf die
tijd strandvonder. Artikel 3 van de wet
omschrijft wat deze funktionaris zoals
behoort te doen: 'Hij houdt het oog, of
doet het oog houden op de stranden onder
zijne gemeente. Hij zorgt dat hetgeen
VERORDENINGEN
Til UT EOEUEKUE I» UKtl.UKX
m iimti w nuinwiu!.
DISPOSITIONS
auuuT nwnntii* m uno n imn run,
U TKUtOE lui U uunu KI MTII1E.
KNACTKENTS
IXtSTIH n m UKIM M tv imuuw
um nruu ir mum m*u m in*
VERORDNONGEN
i'
nm u ntfuns tmaaainosamm'
IE EÖE1CEUCV EU IIEK1UIK
IISI.
Voorblad van de eerste wettelijke rege
ling voor strandvonderij.
krachtens het Wetboek van Koophandel
onder zijn beheer behoort, daaraan niet
worde onttrokken. Hij waakt tegen ont
vreemding of verduistering der onder zijn
beheer zijnde goederen'. De wet is even
eens opgesteld in het Frans, Duits en
Engels.
In 1902 verschijnt een instructie ter
uitvoering van het Koninklijk Besluit van
1852, 'houdende vaststelling van bepalin
gen der strandvonderij'. In artikel 1 is
sprake van een door een der leden
van Gedeputeerde Staten genummerd en
gewaarmerkt register, waarin hij (de bur
gemeester, BBJ al wat in zijne gemeente
met betrekking tot de strandvonderij
voorvalt, op den dag, waarop het plaats
heeft, opteekent, en de voorwerpen, welke
onder zijn beheer zijn gekomen en de
daarop bevonden merken nauwkeurig
vermeldt'In 22 artikelen worden de gang
van zaken bij strandingen en de strand
vonderij nauwkeurig beschreven.
Samengevat komt de procedure op
het volgende neer: registratie, kennisge
ving aan de Commissaris der Koningin,
aan de Consuls (scheepsstrandingen) en
aan de Directie der Marine, aanvraag
machtiging van Gedeputeerde Staten om
tot afgifte in natura of verkoop over te
gaan, en tenslotte dient rekening en ver
antwoording te worden afgelegd. Boven
dien dient aangifte te worden gedaan bij
de ontvanger der invoerrechten en accijn
zen. Het batig saldo wordt gestort in 's
Rijks consignatiekas.
Aan het begin van deze eeuw zat de
angst voor belastingontduiking er goed
in; artikel 16 bepaalt namelijk dathet
pakhuis of de bergplaats, waarin gestrande
goederen die aan invoerrechten of accijn
zen onderworpen zijn, worden opgeslagen,
wordt voorzien van twee verschillende slo
ten en een der sleutels onder bewaring van
den ontvanger of van een door deze aan
gewezen ambtenaar gesteld'.
In 1927 verschijnt de brochure 'Voor
schriften van het Koninkrijk der Neder
landen betreffende de Strandvonderij',
weer in vier talen (Concernant le service
des épaves maritimes; For dealing with
wreek and salvage, en Strandordnung).
Hierin is opgenomen het Koninklijk
Ter nagedachtenis aan
Bep Hollenberg (1924-1994),
strandvonder.
Besluit van 25 maart 1854,houdende
aanvulling van dat van den 23sten
Augustus 1852 nopens de strandvonderij'
Artikel 1 bepaalt dat er één of meer
strandvonders kunnen worden aangesteld
teneinde het beheer over gestrande
schepen en goederen op zich te nemen, tot
dat de burgemeester op de plaats aanwe
zig is'. Artikel 3 bepaalt 'Zoolang zij als
zodanig in dienst zijn, dragen zij een
koperen plaat, met het woord: strandvon
der, er op gegraveerd, aan een breeden
rooden band of lint om den linkerarm'
In 1934 verschijnen de 'Voorschriften
van het Koninkrijk der Nederlanden be
treffende de strandvonderij'. Hierin zijn
onder andere opgenomen het Wetboek
van Koophandel, Ilde boek - Vilde titel
Van hulp en berging, de Wet van den
27sten Juli 1931 houdende regeling der
strandvonderij, het Besluit van den 18den
December 1933, tot vaststelling van een
algemeenen maatregel van bestuur, ter
uitvoering van de Wet op de strandvon
derij van 27 Juli 1931 en tenslotte de In
structie ter uitvoering van artikel 6 van
het Koninklijk besluit van den 18den
December 1933, tot vaststelling van een
algemeenen maatregel van bestuur, ter
uitvoering van de Wet op de strandvon
derij van 27 Juli 1931, welke instructie is
vastgesteld bij beschikking van de Minister
van Waterstaat van 22 Februari 1934. Ten
opzichte van de eerste wettelijke regelin
gen zijn in deze editie verschillende wijzi
gingen aangebracht, niet in de laatste
27
