OPSCHRIFTEN
OP MUREN EN SCHUTTINGEN
Bergen in de jaren '40-'45
Westerbork) de eerste transporten
begonnen naar de vernietigingskampen
Auschwitz en Sobibor. Driekwart van
de Nederlandse Joden kwam in deze
kampen om het leven.
Verdere militarisering en ontruiming
van Bergen aan Zee
De ene maatregel stond de ander
geenszins m de weg want de militarise
ring van Bergen ging onverminderd
voort. In maart 1942 verrees tussen villa
Ulysses en de Theekoepel in Bergen aan
Zee een nieuw militair steunpunt: Een
radarpeilmast, codenaam 'Wassermann'.
Dank zij de mast kon het radarpeilsta-
tion op een afstand van 280 km vijande
lijke doelen signaleren. Voor huisvesting
van het bedienend personeel van het sta
tion werd opnieuw een fiks aantal
woningen gevorderd.
In december 1942 werd de gehele
Nederlandse kust tot 'Sperrgebiet' ver
klaard. Bergen aan Zee werd evenals
andere plaatsen aan de kust tot steun
punt verkozen in een verdedigingslinie.
De aanleg van de zogeheten
'Atlantikwall' - het stelsel van kustver-
dedigingswerken - zou de Duitsers
bescherming moeten bieden bij een
eventuele Geallieerde aanval uit zee.
Een brede strook langs de kust werd
van bebouwing ontdaan. De Theekoepel
was reeds afgebroken. Van de 104 hui
zen in Bergen aan Zee werden er 46 ge
sloopt. In de maanden juli en augustus
1943 vielen hotel Nassau-Bergen, pen-
Naar aanleiding van het feit, dat blijkens ambtelijke mededeling,
in den laatsten tijd in sommige gemeenten op muren, schuttingen
en andere dergelijke objecten opschriften worden aangetroffen, welke
als Duitsch-vijandig kunnen worden aangemerkt, hetgeen uiteraard
niet geduld kan worden, doet de Burgemeester van Bergen (Nh.)
een beroep op alle ouders en verzorgers van kinderen in deze ge
meente om de jeugd te wijzen op het verkeerde en nuttelooze van
dergelijke baldadigheid, die geen enkel waarachtig belang van ons
volk dient en in strijd is met de houding, welke tegenover de be
zettende macht in acht genomen dient te worden.
De Burgemeester van Bergen (Nh.),
Mr. H. D. A. VAN REENEN.
sion Aurora, pension Wilhelmina, het
postkantoor en tenslotte ook villa
Ulysses ten prooi aan de slopershamer.
In september volgde de sloop van villa
De Ruyter, een maand later 39 wonin
gen. De juweeltjes aan de kust maakten
plaats voor bunkers en zware stellingen
in het duinlandschap. De wachtpost bij
De Franschman fungeerde als slot op de
deur: zonder Ausweis kwam niemand
Bergen aan Zee nog in.
Bij de fortificering van Bergen wer
den ook boeren ingeschakeld die met
hun paard en wagen palen, ijzeren sta
ven en stenen moesten vervoeren. Op
het strand, maar ook op open stukken in
het veld, werden houten palen en ijzeren
staven schots en scheef de grond inge
dreven. De palen werden met ijzerdraad
met elkaar verbonden - soms zelfs voor
zien van cxplosieven. Dit al om een
eventuele invasie van Geallieerde zijde
te bemoeilijken.
In de Mosselcnbuurt werd begin
1944 begonnen met de bouw van VI-
lanceerplaatsen. De V-l's (de nieuwste
vinding van de Duitsers - later gevolgd
door de Scud-achtige V-2's) waren vlie
gende bommen die voornamelijk op
Londen werden gericht. De lancering
van de eerste V- l geschiedde in juni
1944. De bouw van lanceerplaatsen in de
Mosselenbuurt bleef steken bij het stor
ten van de fundamenten.
Evacuatie fase-I
Met het uitroepen van Bergen aan
Zee als steunpunt in de 'Atlantikwall'
vond (mede uit oogpunt van veiligheid)
in de maanden januari en februari van
1943 de eerste grote evacuatie plaats.
Alle inwoners van Bergen met uitzonde
ring van boeren, land- en tuinbouwers
(in verband met de voedselvoorziening)
en een aantal personen wier verblijf
noodzakelijk werd geacht, werd bevolen
de gemeente verlaten. De oproep van de
NSB-burgemecster, de oud-gemeentese
cretaris G.J.H. Fijn - burgemeester
mr.H.D.A. van Reenen was in juli 1942
als gijzelaar opgebracht - vond veel
weerklank. Naar schatting drieduizend
Bergenaren vertrokken en vonden
onderdak in Alkmaar, Heiloo, Koedijk,
Sint Pancras en de andere plaatsen.
Tenminste 2500 inwoners kregen op
grond van onmisbaarheid dispensatie.
Uiteraard waren er ook Bergenaren die
geen gehoor gaven aan de oproep en
clandestien achterbleven. Een aantal
inwoners uit Bergen aan Zee verruilde
hun huis voor een woning in Bergen
zelf.
