Boulevard. Ook vereerde hij het vlieg
veld met een bezoek.
Op 1 december 1939 kon in Bergen
aan Zee het barakkenkamp Taets van
Amerongen in gebruik worden geno
men. Daarmee kwamen weer vele hotels
en woonhuizen vrij. Slechts het Tiende
Depot Grensbataljon bleef gebruik
maken van een aantal aan de Boulevard
gelegen woonhuizen. Het restaurant van
het hotel Nassau-Bergen bleef dienst
doen als militaire kantine.
De militaire aanblik van Bergen werd
nog eens versterkt door de bouw van
barakken op de Vinkcnkrocht aan de
Breelaan. Daar streken militairen neer
van het Eerste Depot Bataljon. Naar
mate de oorlogsdreiging toenam werden
ook de Rustende Jager, het Oranje
Hotel aan de Breelaan en diverse
schoolgebouwen voor het leger gerek-
wireerd.
De oorlog
Op vrijdag 10 mei 1940 meldde de
radio dat de Duitsers de grenzen waren
overgetrokken. Voorafgegaan door
Duitse verkenningsvliegtuigen versche
nen om 4.00 uur de eerste Duitse
Heinkel-111 bommenwerpers van de
'Luftwaffe' boven het vliegveld Bergen
en het Vliegveld De Kooy in
Juliananadorp. Het vliegveld Bergen met
de twaalf Fokker G-lA's en de tien ver
spreid opgestelde en gecamoufleerde
Fokker CX-toestellen vielen ten prooi
aan een drie kwartier durend bombarde
ment. De stad Alkmaar dreunde op haar
grondvesten. Het gemeentebestuur
gelastte een onmiddellijke gedeeltelijke
ontruiming van het Bergerkwartier.
Bij het eerste bombardement verloor het
vliegveld Bergen acht Fokker G-lA's.
Het landingsterrein vertoonde vele
bomkraters. Bij een tweede bombarde-
mentsvlucht werd de nachtverlichting
vernield. Op zaterdag 11 mei 1940
omstreeks 14.15 uur volgden nog eens
twee Duitse aanvallen. Bij de bombarde
menten kwamen twee soldaten om het
leven: De dienstplichtige soldaat D. van
der Munnik(20) en luitenant P.H.
Collard(22). Vier militairen raakten
(zwaar) gewond. Op 14 mei 1940 verlie
ten de laatste Nederlandse Fokkers het
vliegveld. De ringdijk rond het vliegveld
werd op elf plaatsen doorstoken. Met de
militairen op het vliegveld vertrokken
op 18 en 19 mei 1940 ook de elders in
de gemeente Bergen gestationeerde mili
tairen.
Intussen waren de eerste evacuées
uit het strijdgebied Amersfoort op het
station in Alkmaar gearriveerd. Op 12
mei 1940 meldden zij zich in Bergen bij
het Oranje Hotel. Op 18 en 19 mei 1940
keerden de Amersfoortcrs weer terug
naar hun woonplaats. Als dank voor de
ontvangst en de opvang van de 6.000
evacuées uit Amersfoort bood het
Comité 'Aandenken Bergen' de
Bergense bevolking een jaar later een
Herinneringsbank aan, die om de eeu
wenoude lindeboom van Studler van
Surck aan het begin van de Hoflaan
kwam te staan.
De Duitse bezetting
Op 17 mei 1940 trok de eerste
colonne van ongeveer vijftig Duitse
militairen per fiets Bergen binnen. De
'Ortskommandant' van Bergen, Wienier,
nam zijn intrek in het huis van hotel
houder J.D.P. Rosier bij de
Hertenkamp. De officieren van het
Duitse leger vonden huisvesting in
gevorderde villa's. Duitse eenheden
zaten op de Zuidergeest. Voor de huis
vesting van de Duitse militairen werden
ook scholen en hotels gevorderd.
De aanwezigheid van het vliegveld en de
nabijheid van de kust zorgden voor een
relatief grote bezettingsmacht. Eind
oktober 1940 vestigden zich 120 Duitse
soldaten uit Cherbourg (Frankrijk) in
het koloniehuis Jong Nederland te
Bergen aan Zee. Een maand eerder was
villa Ulysses te Bergen aan Zee betrok
ken door een afdeling van het
Doodskoppenregiment van de SS. Ook
het Bio-Vakantieoord Russenduin werd
door de 'Wehrmacht' in gebruik geno
men.
De bezetting van Bergen was rustig
verlopen. Hotels (zoals Hotel Stroomcr
aan de Zeeweg) en restaurants werden
ingericht als ontspanningsruimten voor
de Duitse militairen. In het weekend
werden ze vermaakt met muziek en
theater. Het dorp, de duinen en het
strand genoten een grote aantrekkings
kracht. Het mag illustratief heten dat de
Duitsers hun eerste doden betreurden in
het weekend van 18 op 22 juli 1940 toen
vier Duitsers bij het baden in zee ver
dronken.
Onder supervisie van de
'Wehrmacht' werd in de zomer van 1940
begonnen met het herstel van het
gebombardeerde vliegveld Bergen. Voor
zware vliegtuigen was het militaire
vliegveld ongeschikt. Het werd ingericht
voor Duitse jagers. Het vliegveld Bergen
fungeerde als onderafdelingsvliegveld
van het vliegveld Leeuwarden.
In de eerste maanden van 1942 verrees
20 september 1939. Prins Bernard op
inspectie in Bergen aan Zee. Rechts van de
prins kolonel M. Rutgers van der Loeff, de
garnizoenscommandant. Op de achter
grond Hotel Nassau-Bergen (achterzijde),
dat later op bevel van de Duitsers zou wor
den gesloopt (Fotoarchief Piet Mooij,
Bergen NH).
5
