burger was de machinist Mense Joannes
Engelsma uit Zuilen. Engelsma was
geboren op 29 augustus 1895 te
Amsterdam, gehuwd en vader van drie
kinderen. Van Engelsma is niet meer
bekend dan hier vermeld. Vermoedelijk
was hij een ondergedoken
Spoorwegstaker.
- Ruim een week voor de Bevrijding
deed zich een tragisch ongeval voor. Op
27 april 1945 trokken drie jongens uit
Bergen de bossen in. Eén van de jongens
liep in de bossen rond de Eeuwige Laan
op een landmijn. De broertjes Jan (15)
en Nico Vrasdonk (14) kwamen daarbij
om het leven.
De Bevrijding
Op woensdagmorgen 2 mei 1945 te
7.00 uur spoedden honderden
Bergenaren zich naar het vliegveld
Bergen om de aangekondigde voedsel-
droppingen gade te slaan. Tegen 10.00
uur verschenen de eerste Britse toestel
len, maar die vlogen slechts (leeg) over.
Om 13.30 uur doemden opnieuw
Geallieerde vliegtuigen in het luchtruim
op en vijftienhonderd voedselpakketten
werden neergelaten. De voedseldroppin-
gen, die met Duitse toestemming plaats
vonden, waren de eerste tastbare teke
nen van de komende Bevrijding. Drie
dagen later, op 5 mei 1945, tekende
Duitsland de capitulatievoorwaarden.
Op dinsdag 8 mei 1945 arriveerden
de eerste Britten en Canadezen in
Alkmaar. Nog dezelfde avond rolden de
eerste jeeps Bergen binnen. Het enthou
siasme laaide op. De wagens werden
bestormd. Men klom er in, men klom er
op, en men reed mee. Het regende siga
retten (die heel wat beter smaakten dan
de peperdure Belgische shag of de zelf-
verbouwde tabak). De tijdelijke burge
meester G.J. Lovink, oud-burgemeester
van Anna Paulowna en Callantsoog,
heette de bevrijders een hartelijk wel
kom. Ook de Binnenlandse
Strijdkrachten onder leiding van de
Plaatselijk Commandant A. van Ulsen
presenteerden zich.
De gemengde Brits-Canadese Tweede
Divisie stond onder bevel van de
Canadese brigade-generaal E.R.Suttie.
Zijn bevelvoering strekte zich uit tot de
gehele kuststrook. De Canadezen sloe
gen tijdelijk hun tenten op bij Het Oude
Hof en aan de Notweg.
De stoomtram rijdt weer!
Vóór de oorlog stonden er in
Bergen aan Zee vijf hotels, vier pen
sions, het kinderpension De Mare, vier
vakantiekolomehuizen, negen winkels,
een station, een kerkgebouw, een post
kantoor, drie bedrijven, vier loodsen,
vijf woonhuizen en 75 villa's.
Na de oorlog constateerde de boek
houder van de Bouw- en Exploitatie
Maatschappij Bergen aan Zee, de heer
D. Haasbroek, dat eigenlijk alleen het
Parnassiapark nog intact was gebleven.
Spoedig werd het Wederopbouwplan
voor Bergen aan Zee gepresenteerd en
de opbouw ter hand genomen. Het
gemis van de tram naar het strand bleef
zich echter gevoelen. In mei 1946 sprak
de leiding van de Nederlandse
Spoorwegen enige verlossende woorden.
Op 3 juni 1946 zou het baanvak
Alkmaar-Bergen aan Zee weer in
gebruik kunnen worden genomen. Op
de betreffende datum werd de tram van
9.44 uur aan het station van Bergen offi
cieel verwelkomd door de naoorlogse
burgemeester W. Huygens. De hervat
ting van de stoomtramdienstregeling
Alkmaar-Bergen-Bergen aan Zee op
maandagmorgen 3 juni 1946 betekende
de ultieme symbolisering van de
Bevrijding van Bergen.
Bronnen en literatuur
Geraadpleegde archieven, collecties en
periodieken.
Rijks Instituut voor Oorlogsdocumentatie:
Coll LO-LKP, AG-3 en BR-4 (Verslagen C.J.
Sijpheer, Bergen).
Regionaal Archief Alkmaar: Secretarie
archief Bergen, 1922-1970.
De Badbode, 26-8-1939 en 19-7-1947.
De Duinstreek, 5-1-1946, 3-5-1946, 31-5-
1946, 7-6-1946, 26-7-1946 en 20-9-1946.
Nieuw Noord-Hollandsch Dagblad, 26-5-
1945.
De Vrije Alkmaarder, 25-7-1947 en 31-7-
1947.
De Vrije Pers, 2-6-1944.
Geraadpleegde literatuur
Adresboek van Bergen. Bergen, 1937.
Adresboek der gemeenten Bergen en
Schoorl. Bergen, 1941
Verzet in West-Friesland. De illegaliteit in
westelijk West-Friesland en in de
Wieringermeer in de jaren 1940-1945, Baar,
J. van, Koedijk, F, Leiker, S., Posthuma, R.
en Zwaan, J., Schoorl, 1989.
Alkmaar 1940-1945. Kroniek van de bezet
tingsjaren, Baar, J. van en Valk, G., Schoorl,
1995.
Alkmaar in oorlogstijd, Baarda, S. en Valk,
G., Alkmaar, 1983.
Het Kamp Schoorl, Boer, A., Schoorl, 1991.
Gids met kaart van Bergen en Bergen aan
Zee. Bergen, 1937.
Er is een weg naar de Vrijheid, Hemelrijk,
J., Haarlem, 1979 (2e druk).
Oude foto's van Bergen, Jellema, H.,
Leysen, A. en Mooij, F, Schoorl, 1972.
Het Koninkrijk der Nederlanden in de
Tweede Wereldoorlog. Deel III, Jong, L. de,
's Gravenhage, 1982.
Kaddiesj voor Joods Alkmaar, Kila, J.D.,
Themanummer uitgegeven door de histori
sche vereniging Oud-Alkmaar. Jrg 16, nr 4.
Alkmaar, 1992.
Vliegveld Bergen in de meidagen van 1940,
Kok, J. In: Noord-Holland, jrg 4 nr 7, mei
1985. Pag 19-23.
De familie Min, een geslacht uit Bergen in
Kennemerland, Min, H.J., Schoorl, 1990.
Belevenissen van een gezin in de oorlogsja
ren 1940-1945, Sijpheer, C.J. (ongepubli
ceerd). Bergen, 1984.
'Er moeten nogal wat halve-garen wonen',
Toorn, van W., Schrijvers in en over
Bergen. Amsterdam, 1988.
Kroniek van Bergen aan Zee, 1906-1946,
Veer, A.A. In: Bergen aan Zee, badplaats
sinds 1906 (red. H. Jellema). Schoorl, 1981.
Pag 91-144.
Gedenkboek van het Oranje Hotel, Weber,
E.P Amstelveen, 1982.
13
