Bergen in de jaren '40-'45
Om de invasies met landingsvaartuigen te
verhinderen, hadden de Duitsers palen in
de vloedlijn gezet. Bij hoog water waren ze
niet zichtbaar. Op de voorste paal is een
mijn bevestigd (Fotoarchief Piet Mooij,
Bergen NH).
Waterman, Kitty, die geen Joods uiter
lijk had, kwam ook normaal op straat en
hielp zelfs met het rondbrengen van de
Duitse kranten. Op een bepaald
moment werd de heer Vrasdonk bij een
razzia opgepakt en weggevoerd naar
Duitsland. Hierop kwam de zoon,
David Waterman, onder zijn nieuwe
naam 'Piet Kievit' over huis bij de fami
lie Sijpheer. Ook Kitty Waterman kreeg
na enige tijd onderdak op de Notweg.
- De Joodse familie de heer en mevrouw
Vet en hun zoontje vonden een thuis bij
dc familie Sijpheer-Breedewoud. De
heer Vet was kleermaker en wilde per se
zijn arbeid voortzetten. Onder de gege
ven omstandigheden bleek dit onmoge
lijk. Hierop keerde het gezin Vet terug
naar een schuiladres in Amsterdam.
- Na het vertrek van de moeder en tante
van de dertienjarige Hanny kregen de
heer en mevrouw Sijpheer de Joodse
kinderen Bob en Anita Citroen over
huis. Hun vader en moeder zaten bij
Auk Postma in de Jan Oldcnburglaan
ondergedoken. Bob Citroen hield zich
bezig met het ontvangen van radiobe
richten uit Engeland van de BBC en
Radio Oranje. Het vergaarde nieuws
werd opgenomen in het illegale blad De
Waarheid (editie Kop van Noord-
Holland) dat ten huize van de familie
Sijpheer werd gedrukt, en in het plaatse
lijke illegale blad 'De Duinstreek'.
- De familie S.J. Boon van de
Teugelllaan hoek Kanaalweg te Schoorl
verleende gastvrijheid aan de Joodse
Hclderse familie Grunwald-
Frankenberg. Na deze onderduikperio
de dook de famdie Grunwald in
Alkmaar onder.
- Freek Gronert, instrumentmaker bij de
PTT, verborg Joodse landgenoten en
andere onderduikers in zijn woning aan
de Van Borsclenlaan. In mei of juni 1944
werden de heer en mevrouw Gronert
verraden. Freek Gronert kon zich nog
net verschuilen toen de Sicherheitsdienst
arriveerde. De onderduikers (onder wie
Hein Elte uit de Snaarmanslaan te
Alkmaar) werden gearresteerd. Het
gezin Gronert dook hierop onder in de
Zaanstreek.
- Nico Sluijter van Breelaan 69 te
Bergen, eerder gesignaleerd als bestuurs
lid van dc Bergense Nederlandse Unie,
viel wel in handen van de SD. Op 21
maart 1944 doorzochten Landwachters
zijn evacuatieadres aan de Nassaulaan 12
te Alkmaar. Sluijter, zijn moeder en een
bij hen inwonend Joods meisje werden
gearresteerd. Het meisje werd op trans
port gesteld, zijn moeder vijf maanden
vastgehouden. Sluijter zelf belandde in
het kamp Vught. Daarna volgde trans
port naar het concentratiekamp Dachau.
Nico Sluijter zat in een zogeheten
Pfarrerkamp (kamp voor seminaristen
en geestelijken). Hij overleefde het con
centratiekamp en werd na de oorlog een
actief lid van het Voormalig Verzet
Nederland.
Decision-Day
De landing van de Geallieerden in
Normandië op 6 juni 1944 betekende
voor Bergen een grote ommekeer. De
invasie had veel zuidelijker plaatsgevon
den dan dc Duitsers hadden gedacht. De
stellingen werden verlaten en eenheden
spoedden zich zuidwaarts. Met het
overhaaste vertrek van de in Bergen
gelegerde Duitse troepen kwamen weer
tientallen woningen vrij. Met als gevolg
dat vele Bergenaren hun huis opnieuw
betrokken.
Nadat alle bruikbare Duitse solda
ten naar het front waren afgereisd, kwa
men er in korte tijd allerhande nationali
teiten (Georgiërs, Osseten,
Turkestaniërs) voor in de plaats. De
positie van deze voormalige Sovjet-mili
tairen was niet te benijden. Voor hen
gold de 'keuze' óf het Duitse leger die
nen óf de kogel. De sterk vertegenwoor
digde Georgiërs, die eerder in Santpoort
hadden gezeten, stonden in regelmatig
contact met de verzetsgroepen aan de
kust. Zij bezorgden het verzet menig
wapen. Toen de kwestie speelde dat ook
zij aan het front zouden worden ingezet,
deserteerden velen van hen.
Evacuatie fase-II
Ondanks het vertrek van
'Wehrmacht'eenheden volgde op 18
