1
Egmond aan de Hoef komen wonen.
Descartes' verblijf daar zou duren tot
zijn vertrek in 1649 naar het Zweedse
Hof, waar hij door Koningin Christina
was ontboden.
De aanleg van de tuin van het Oude
Hof moet toen in volle gang zijn ge
weest. of zelfs al zijn voltooid. Dat de
familie Van Zurck het Hof waarschijn
lijk pas in 1660 heeft betrokken, is
daarmee niet in tegenspraak. Het was
in die tijd namelijk de gewoonte om,
wanneer een buitenplaats werd gesticht,
eerst een plantage aan te leggen
en pas later, wanneer de bomen krachtig
begonnen te groeien, het huis te
bouwen. Zijn grootste schoonheid zou
de tuin eerst na verloop van een hon
derdtal jaren bezitten, wanneer de bomen
volwassen waren.
Voor hij naar Zweden vertrok, liet
Descartes zijn wetenschappelijke papieren
en een bedrag van negenduizend pond
achter onder de hoede van
Van Zurck, die de filosoof altijd als
raadsman in geldzaken behulpzaam
was geweest. In 1650 zou Descartes
aan de Zweedse koude bezwijken. Nog
in 1692 bevond zich in de nalatenschap
van de oudste zoon van Anthonie Van
Zurck 'een (sack) met stucken van
monsr. dechartes'. Later ontbreekt van
deze stukken, evenals van het gehele
archief Van Zurck, ieder spoor.
Ondanks het 'Franse tuinenboek' is
de Franse invloed op het ontwerp van
het Oude Hof uiteindelijk beperkt
gebleven. Van Zurck zou zijn voorbeel
den dichter bij huis zoeken. De tuin
van het Oude Hof was nog het meest
verwant aan de lusttuinen van stadhou
der Frederik Hendrik bij Rijswijk en
Honselaarsdijk, die in hoofdzaak door
de Oranjeprins zelf waren ontworpen.
De tuinen van Frederik Hendrik zijn
nu verdwenen, terwijl de structuur van
Van Zurck's Oude Hof hoewel aan
getast door het Rondelaan villaparkje
voor een groot deel nog is bewaard
gebleven. Iets om zuinig op te zijn!
Literatuur
Descartes Correspondance, Ch. Adam,
G. Milhaud, Parijs, Félix Alcan, deel 1
1936; deel 5, 1951; deel 8, 1963.
'R. Descartes',Belonje, De Navor-
scher, 94 (1953/1954), hlz. 43-44.
Natuur en kunst, Nederlandse tuin- en
landschapsarchitectuur 1650-1740, E. de
Jong, diss. rijksuniversiteit Groningen,
Amsterdam, 1993.
Van ridders tot regenten, H.F.K. van
Nierop, diss. rijksuniversiteit Leiden,
1984.
De heerlijkheid Bergen in woord en
heeld, M. van Reenen-Völter, Alkmaar,
tweede uitgebreide druk 1948.
'Het Hof in Bergen', S.J.Schaper, Kunst
licht. 15 (1994) nummer 3/4.
Het Hof in Bergen, een classicistische
tuin en zijn bouwheer, S.J. Schaper,
doctoraalscriptie kunstgeschiedenis, Vrije
Universiteit Amsterdam, 1995.
'Bergen in de branding H. Schoorl,
Alkmaar in veelvoud, Alkmaarse histori
sche reeks 1Zutphen, 1977, blz. 110-1
38.
Nederlands Cartesianisme, CL. Thijs-
sen-Schoute, Amsterdam, 1954.
Hoog en vrij, F.D. Zeiler, Schoorl, 1986.
Sjoerdjan Schaper studeert kunstgeschie
denis, specialisatie tuin- en landschaps
architectuur, aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam.
]<f O c-£o£ei/J CVfJTld fffjce^Tr
j^eeirtz cV'Py (ir) /?esir' etCi*yïr
at»
'/7 uvn/fr y-tJe'/^-CJn J~V C fP'' e 0
Clffi&c'O'y W^-/ >i*syh^r£ aexï:^
J
Den 14 october anno 1643 heeft joncheer Anthonis Studler van Zurck, Heere
van Bergen in Kennemerlant, den eersten boom aan sijn hoff dat hij tot Bergen
in Westdorp afgesteeken heeft, geplant staende opte noort westen wesende de
vierden vant westent in aende suijerste regel van de nieuwe dootwech, 1643
(Overgenomen uit het Oud-Archief Bergen inv.nr. 4). Uit de tekst blijkt dat de
boom geplant werd op de plek waar thans op de driesprong Hoflaan/Dorps-
straat/Oude Prinsweg een linde staat.
7
