AlkmaardersopdeKaart
Sr®
MAR
CELIS
DEK»
U VICTORIA
Ihetschermer/eSandI
Willem Schermerhorn (1894-1977), minister
president, onderhandelaar en wetenschapper
Stedelijk
Museum
Alkmaar
Regionaal
Archief
Alkmaar
Jzl
t A
V||
sl
Ijj
iT*
Geboortehuis, Zuidervaart 2, Zuidschermer
Zwarte Kerkje, Zuidervaart 22, Zuidschermer
Boerderij Meerlust, Middenweg 9, Grootschermer
OUDHEIDKUNDIGE VERENIGING y x
Museum In't Houten Huis
Uitgave van: Stichting AlkmaardersopdeKaart
Deelnemers: Fred Hoek, Bart van Groen, Aldert Pilkes, Annelies V. Janssen,
Jan Jansen, Klaas te Bos
Teksten: Herman Langeveld, Fred Hoek en Bart van Groen
Vormgeving: Gerard Stals
Druk: MarcelisDékavé
www.uitgeverijboom.nl ISBN 978 90 895 3277 0
Facebook: www.facebook.com/alkmaardersopdekaart
Stichting AlkmaardersopdeKaart
Oplage: 1000
Bron: DE MAN DIE IN DE PUT SPRONG, Willem Schermerhorn 1894-1977,
HISTORISCHE
VERENIGING
ALKMAAR
1925 J
De Stichting AlkmaardersopdeKaart zet
belangrijke Alkmaarders letterlijk op de
kaart. Er wordt een kaart gebruikt uit
de periode waarin deze Alkmaarders
leefden. Hierop zijn bezienswaardighe
den aangegeven die met de hoofdper
soon te maken hebben. Verder wordt
een beschrijving gegeven van diens
leven en zijn/haar werken. De hoofd
rolspeler van de kaart behoeft niet per
se een persoon te zijn, maar kan ook
een gebouw of gebeurtenis zijn. Deze
uitgave is de 14e in de reeks: Truitje
Bosboom-Toussaint (2012), Cornelis
Drebbel (2013), Jan Adriaanszoon Leegh-
water (2015), Jan Wils (2016),
Caesar van Everdingen (2016), Maria
Tesselschade Roemers Visscher (2017),
de Grote- of Sint-Laurenskerk, geschilderd
door Salomon van Ruysdael (2018),
Jan Boon (2018), 500 jaar Grote of Sint
Laurenskerk (2018), Gijsbert Fontein
Verschuir (2019) en Herdenkingsmonu
menten, gedenktekens van de Tweede
Wereldoorlog (2020), het verhaal van de
familie Ringers (2020), en Eli Prins en
75 jaar stedenband Alkmaar-Bath (2021)
gingen deze editie voor.
De gebruikte kaart is beschikbaar gesteld
door het Regionaal Archief Alkmaar.
Over de kaart is niet veel bekend.
Hij is gemaakt in de periode 1920-1930
op een schaal 1:25000 en werd gebruikt
voor de malariabestrijding in Alkmaar
en omgeving. We hebben een uitsnede
gemaakt waarbij aan de linkerkant (het
westen) Castricum, Egmond en Bergen
van de kaart verdwenen. De cartoon op
de voorkant van deze kaart is in 1948
getekend door Opland. De cartoon heeft
als titel Willem Schermerhorn, Willem
Drees en Wilhelmina. De afbeelding
geeft weer dat Drees minister-president
wordt, Schermerhorn kijkt beteuterd toe.
Nadat Graft-De Rijp en de Schermer in
2015 een fusie aangingen met Alkmaar,
kreeg deze stad er een vermaarde
inwoner bij. Geboren in de Schermer
en opgegroeid in de Noordeindermeer,
schopte hij het tot minister-president.
Dat heeft hem dus niet alleen tot een
bekende Nederlander gemaakt, maar
ook tot een bekende Alkmaarder, die
onze aandacht verdient.
Schermerhorn was een atypische
minister-president. Hij was de eerste
premier die op de HBS had gezeten en
die ingenieur was. Maar vooral kwam
hij, doordat hij voor de oorlog geen ver
tegenwoordigende functie had vervuld,
in 1945 als minister-president, politiek
gesproken, uit het niets. Slechts de zeer
uitzonderlijke omstandigheden van oor
log en bezetting maakten dit mogelijk.
En na 1947 verdween hij, vanuit politiek
perspectief, ook weer in het niets.
Willem Schermerhorn (1894-1977), minister-president, onderhan
delaar en wetenschapper
Willem Schermerhorn, de eerste naoorlogse minister-president, was
is een droogmakerij
op het Schermer-
eiland, die tot de
gemeente Zuid- en
Noord-schermer
behoorde. Als oudste
zoon was Willem
voorbestemd zijn
vader op de boerderij
op te volgen, maar
een ongeval dat hem
als peuter over
kwam, maakte dit
onmogelijk; hij kreeg
de pan hete melk,
die door een dienst-
Lagere school, Grootschermer (gesloopt)
meid van de kachel op de grond was gezet, over zijn hand heen.
Door een slechte behandeling van de dorpsarts gingen enkele vingers
krom staan. Hierdoor kon hij niet melken, en was dus ongeschikt voor
het boerenbedrijf. Wat moesten zijn ouders nu met hem aan? Echter,
omdat hij op de openbare lagere school H in Groot-Schermer heel
goed mee kon komen, stelde de hoofdonderwijzer voor hem naar de
Rijks HBS in Alkmaar te laten gaan.Als dertien-jarige deed hij toela
tingsexamen, waarvoor hij moeiteloos slaagde. Zonder een enkele keer
te blijven zitten, doorliep Willem Schermerhorn de HBS aan de Paar
denmarkt. 3 Hij kreeg daar les in wiskunde en technisch tekenen van
ir. W.B. Peteri, die in Delft civiele techniek had gestudeerd. Onder zijn
invloed besloot Willem zelf ook naar Delft te gaan voor een studie
een boerenzoon uit de Schermer. Hij werd geboren op 17 december
1894 in het zuiden van deze
polder, waar zijn ouders tij
delijk een boerderij aan de
Zuidervaart jbewoonden,
en Nederlands-hervormd
gedoopt in het Zwarte
Kerkje ïaldaar. Toen hij
nog geen half jaar oud was,
verhuisde het gezin naar de
Noordeindermeer, waar het
zijn intrek nam op de boer
derij Meerlust 3|, tot dan
toe in gebruik bij Willems
grootouders van moeders
zijde. De Noordeindermeer
alraarlavirtrit I
gemeente ALKMAAR^
VOL VAN
COMMUNICATIE
Pi
