benodigde kennis en ervaring in huis had. Ook de sedert 1731 optredende paalworm, die in snel tempo de houten zeeweringen opvrat, kon men de baas worden door basaltstenen en keien van elders aan te voeren. Tegen de regelmatig optredende epidemieën, zoals de pest was echter geen kruid gewassen. Men had al heel lang door dat deze ziekte besmettelijk was, maar omtrent de oorzaak wist men niets. De meeste slachtoffers vielen in de armenwijken, waar de combinatie van slechte woontoestanden, minimale hygiëne en ongezonde voeding een funeste uitwerking had. Armoede had men aan zichzelf te danken en de epidemieën waren Gods wil, vond menig Alkmaarder en dus bleef alles tot diep in de vorige eeuw bij het oude. Het kindertal was groot en de kindersterfte eveneens, zodat menig ouderpaar de helft of meer van zijn kinderen voortijdig verloor. 356 Een vernietigende uitwerking had ook de runderpest, die in de jaren 1713, 1721 en 1744 plotseling optrad en enige jaren aanhield. Er waren boeren die geen koe meer overhielden, zodat er fantastische prijzen werden betaald voor 'gebeterde' runderen. Een gevolg van de runderpest was, dat de aanvoer van boter en kaas drastisch terugliep. Alkmaar had er zwaar onder te lijden, want niet alleen werd er weinig kaas verhandeld, maar tevens was er weinig geld onder de boerenEn daar moest de middenstand het van hebben. Maar toen, in de herfst van 1715, ging er opeens een verblijdend gerucht door de streekBij de kapel van Onze Lieve Vrouwe ter Nood te Heiloo was 's nachts een bron opgeborreld, 'waerin zeer zoet water vloeyde, welk water was tot geneezinge der zieke koeyen'. Duizenden mensen stroomden toe met kannen en kruiken. Spoedig ontdekte men echter dat het water geen enkele geneeskracht had. Op last van de Staten van Holland werd de bron door de schout van Heiloo dichtgegooid. Linksboven: Binnenshuis moest men zich met elkaar vermaken. Samen zat men rond de grote eettafel in het midden van de kamer onder de enige lamp die er vaak aanwezig was. Waar men nu de tijd doorkomt met TV-kijken en het lezen van stripboeken, deed men rond de eeuwwisseling spelletjes. Dit gezin vermaakt zich met een potje domino. Rechtsboven: Een A Ikmaars echtpaar poseert trots rond de eeuwwisseling bij een glimmende theepot. Theedrinken was een sociale gebeuren waar men nog de tijd voor nam. Midden links: Dames uit de gegoede burgerij hadden vooral de tijd om zich over te geven aan allerlei hobby 's. De dienstmeisjes deden het huishouden wel. Rond de eeuwwisseling is door deze vrouwen veel geborduurd, genaaid en gekantklost. Midden rechts: Uit deze tekening van omstreeks 1780 blijkt dat het een eeuw daarvóór al niet anders was. Deze dame uit de betere standen houdt zich bezig met Franse naaldkunst, het zogenaamde 'point de France'.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1988 | | pagina 16