'TOOMBOOTDIEPiST
Klucht in fabriekskantine
336
terwijl ook grutter Bots en de weduwe van grutter
De Wit Jz. er elk één in bedrijf hadden. Verder was
er de korenmolen van Bots en Moerbeek die door
stoom werd aangedreven en tenslotte de stoomtras
(cement)molen van W.F. Stoel. De molen van Bots
en Moerbeek had de grootste capaciteit: vijftien
paardekrachten, de gasfabriek met drie pk's had de
kleinste.
Naarmate de negentiende eeuw vorderde, groeide
het aantal middelgrote bedrijven met tien tot vijftig
man personeel en ook het aantal grote met meer
dan vijftig man. Stoom, gas, elektriciteit, meer en
grotere machines, steeds ingewikkelder technische
toepassingen, firma's en naamloze
vennootschappen, dat alles drong ook in Alkmaar
door. Ondanks het feit dat de fabrieksnijverheid
hier bescheiden bleef, mag men niet stellen dat de
Alkmaarse industriëlen niet met hun tijd
meegingen.
Enkele cijfers illustreren al deze ontwikkelingen
uitstekend. Het aantal middelgrote en grote
bedrijven steeg van 2 in 1848 naar 23 in 1913; het
aantal werklieden van 34 naar 998 met als
uitschieter de ijzer- en metaalgieterij, waarin vóór
de Eerste Wereldoorlog meer dan 200 arbeiders in
dienst waren. Sommige fabrieken wisten landelijke
bekendheid te verkrijgen. Ringers chocolade werd
een begrip. Nu is er alleen nog het oude
fabrieksgebouw aan de Noorderkade, waarin
tegenwoordig het meubelconcern Klercq huist, een
bestemming waaraan de oprichter van de cacao- en
chocoladefabriek Hendrik Ringers bij het opzetten
van zijn eens zo bloeiende bedrijf nooit zal hebben
gedacht.
Deze Hendrikin 1880 te Alkmaar geborenwas de
tweede zoon van timmerman-aannemer Frederik
Hendrik Ringers, bekend van de bouw van de
Linksboven: De
stoomsteenhouwerij van
Stoeldaterend van 1880, in
het Fnidsen, gelegen achter
de showroom aan het Luttik
Oudorp omstreeks 1950. De
werkplaats werd in 1979
afgebroken. V.l.n.r.:een
onbekende, de heer de
Rover en Freek Schild.
Rechtsboven: De panden
van Stoel aan het Luttik
Oudorp in 1931 met v.l.n.r.:
de heren Paulisma, J. van
Lienen, Kok en Schipper
Klein.
Midden: De
stoombootonderneming de
Alkmaar-Packet was
opgericht door de
koopman-industrieel
C. Bosman, die ook
eigenaar van Alkmaars
laatste zoutziederij was. De
in 1870 door Bosman
gekochte Alkmaarse
scheepswerf 't Hondsbosch
werd later onder zijn zoon
ir. G.J. Bosman voortgezet
als N. V. Scheepswerf en
Machinefabriek
't Hondsbosch. Zo was een
goede afzet verzekerd. Het
affiche is in 1906 gedrukt
door de Alkmaarse firma
P. Kluitman.
