Polderland
beschikking hadden over de woeste gronden.
Bergen zelf, en in iets mindere mate Schoorl, was
op dat moment ontdekt door forenzen en
kunstenaars. Ook musici en literatoren vestigden
zich aan de binnenduinrand.
Eén van hen was C.S. Adama van Scheltema. In een
bekend gedicht roemt hij het Noordhollands
polderland:
'Polder met jouw witte wegen
En jouw sloten aan den kant
Met jouw wijde, allerzijde
Vredig bloeiend waterland...'
De waardering voor de polder was ten leste
gekomen.Toch heeft het nog lang geduurd, voor
het idee ingang vond dat vlak land, rechte sloten en
hoge luchten niet alleen mooi zijn om naar te kijken
(want dat hadden de Hollandse landschapsschilders
al ontdekt), maar ook aangenaam om in te toeven.
'Ik moet u beslist attenderen op dat kostelijke dorp
Broek op Langedijk, een gebied van duizenden
rechthoekige eilandjes, vol staande met kool. De
veiling is er de grootste en merkwaardigste
groentenveiling ter wereld. U kunt me geloven of
314 niet, maar ik vind de veiling stellig interessanter
dan de Alkmaarse kaasmarkt. En nog van die
veiling afgezien: het landschap rond het dorp is
magnifiek en puur-Nederlands'. Aldus L. van
Egeraat in 1959; vóór de grote ruilverkaveling dus.
Deze rigoureuze ingreep in het landschap kon nog
plaatsvinden onder betrekkelijk weinig protest. In
de Eilandspolder, nog steeds een typisch
vaargebied, gaat men momenteel heel wat
voorzichtiger te werk. De Limmer Die is
veiliggesteld door de Stichting Het Noordhollands
Landschap, evenals een aantal oeverlanden van het
Alkmaardermeer. Een mijlpaal in het behoud van
het karakteristieke polderland vormt de
bescherming van de Oudorperpolder. Dankzij een
niet aflatende actie van deWerkgroep De Zeswielen
werd het gebied met de vier strijkmolens, de
fundamenten van de dwangburgen Middelburg en
Nieuwburg en de al even historische Munnikenweg
in het midden van de zeventigerjaren in zijn
oorspronkelijke staat behouden. Dat is, bij de
grootscheepse uitbreiding van de stad, tenminste
enige eer van Alkmaar aan het platteland waaruit
het uiteindelijk is voortgekomen.
1988 UitgeverijWaanders b.v., Zwolle
Druk:Waanders b.v., Zwolle
ISBN 90 6630 768 4
Linksboven: Interieur van
de Prins Hendrikstichting te
Egrnond aan Zee in 1895.
Dit tehuis voor oude vissers
en zeelieden werd gesticht in
1874; op 24 maart van dat
jaar werd de eerste steen
gelegd door prins Hendrik,
bijgenaamd 'De
Zeevaarder', de broer van
koning Willem III.
Rechtsboven: De badkamer
van koloniehuis
Zwartendijk te Egrnond aan
Zee in 1925. Het was één van
de door het Centraal
Genootschap sinds 1880
opgerichte kinder
herstellingsoorden;
Egrnond bezat het grootste
aantal van deze
kindertehuizen langs de
kust.
Links: Een
rooms-katholieke
jongensschool speelt
'uitkijktorenbij Egrnond
aan Zee, ergens in de jaren
twintig of dertig.
Rechts: De familie
Boeke-Ledeboer op
vakantie in Bergen aan Zee
in 1916. Op de achtergrond
is een deel te zien van het
doorH.P. Berlage
gebouwde Hotel
Nassau-Bergen.
Op de omslag: Kaart van
Noord-Holland door
Joachim Ottens
(1660-1719). De grote
droogmakerijen zijn
duidelijke aangegeven,
evenals de heerlijkheden en
andere rechtsgebieden.
Alle afbeeldingen en
afgebeelde voorwerpen zijn,
tenzij anders vermeld,
afkomstig uit het
Gemeentearchief en het
Stedelijk Museum Alkmaar.
