Linksboven: Kermis te Egmond aan Zee omstreeks het midden van de vorige eeuw. Het festijn met potsemakers en heksenwegers vormde een welkome afwisseling in het eentonige vissersbestaan. R. de Vries jr. (1813-1874) maakte er deze litho van. Over de Egmondse kermis is nog steeds veel te doen; bij veel mensen is ze berucht. Nu waren Egmonders gewend dat er in negatieve bewoordingen over hen werd gesproken. Alom werden ze jutters en stropers genoemd. Op die bijnamen waren ze echter trots. De 'derpers' leefden in een geïsoleerd visserplaatsje waar zich een eigen dialect heeft ontwikkeld. Men kent er een Engelse 'w' en zet de 'hop de verkeerde plaats; een Egmonder heeft het dan ook over een 'ark en een heimer'. Rechtsboven: De Egmondse reddingsboot komt te Bergen aan Zee aan met slachtoffers van de beschieting van de Renata Leonhardt op 16 juli 1917. Zo kreeg het vredige Noord- Kennemerland onverwachts te maken met de harde werkelijkheid van de Eerste Wereldoorlog. Midden: Muzikaal vertier in de muziektent vóór Hotel Zeezicht in Egmond aan Zee in 1895. Nóg liggen er bomschuiten op het strand. Ander gebruik van het duin bleek op den duur meer voordeel op te leveren: als produktiebos, als waterwingebied en als recreatieterrein. De bebossing vond op uitgebreide schaal plaats onder Castricum en Schoorl (Staatsduinen). Plannen hiervoor waren al ontworpen door de geoloog en landbouwkundige W.C.H. Staring, zoon van de dichter, in zijn verhandeling uit 1862 'Hoe onze kale duinen in dennenbosschen te veranderen zijn'. Recent onderzoek heeft uitgewezen, dat vooral naaldbos op den duur de verdroging in de hand werkt, en dat naar een natuurlijker, gemengde begroeiing moet worden gestreefd. Het waterpeil in de duinen is echter in de eerste plaats gedaald door de drinkwateronttrekking. In 1885 werd daartoe een concessie gekocht van de heer van Bergen en ontstond de Alkmaarsche Waterleidingmij. In 1903 werd met de winning bij Bakkum begonnen. Een en ander leidde tot de oprichting van een provinciaal bedrijf (PWN) en tot de stichting van het Noordhollands Duinreservaat. In de loop van de negentiende eeuw ontstond een vroege vorm van het moderne toerisme. Oudhollandse steden als Alkmaar vormden met Zuiderzeestadjes en de Zaanstreek een reisdoel dat bereikbaar werd door spoorlijnen en snellere bootverbindingen als de Alkmaar Packet. Het is echter de opkomst van het badleven die de aantrekkingskracht van de kust het meest heeft verhoogd. Vanaf 1870 trokken 's zomers gasten naar de oude vissersdorpen, die daarin een welkome aanvulling op hun karige verdiensten vonden. In Egmond aan Zee hield de neergang van de traditionele kustvisserij met bomschuiten ongeveer gelijke tred met de ontwikkeling van het toerisme. De aanleg van tramlijnen naar deze en andere kustplaatsen heeft de communicatie verder verbeterd. Bergen aan Zee werd in 1906 als familiebadplaats gesticht door het burgemeestersechtpaar Van Reenen-Völter, die als 'heer en vrouwe' de vrije 313

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1988 | | pagina 21