Buitenleven
Hout als wandelpark, terwijl bij Bergen de huizen
Rampenbosch en Cranenburgh en een jachthuis
van de heren Brederode werden gebouwd. Ook
Het Vrouwtje aan Duin (het latere Duinvermaak)
schijnt in die tijd al te hebben bestaan. Het vormde
spoedig, met De Roode Leeuw en het Speelduin te
Schoorl, een uitgaangsoord voor Westfriezen en
Alkmaarse burgers. Nog altijd volgt het traditionele
Pinksterrijden op Pinksterdrie gedeeltelijk deze
route.
In de zeventiende eeuw werd het buitenleven pas
echt populair. Buiten de stadswallen werden tuinen
aangelegd, in de droogmakerijen werden riante
landhuizen gebouwd en alom werd zorg besteed
aan het beplanten van straten, grachten, pleinen en
wegen.
312 De grootste bijdrage aan het lommerrijk karakter
van Noord-Kennemerland vormden de aanleg van
het Hof te Bergen tegen het midden en van
Nijenburgh onder Heiloo omstreeks het einde van
de zeventiende eeuw. Beide buitens zijn ontworpen
in de strakke Franse barokstijl met lange, rechte
lanen, een kijklaan als as, plantages, vijvers en de
alleen hier voorkomende 'Kattebergen'.
Naarmate de bebossing van de geestgrond en de
helmbeplanting van het duin succesvoller werden,
begon men ook plannen te maken voor een
werkelijke duinontginning. Al in de achttiende
eeuw ontstond bij Castricum De Brabantsche
Landbouw, een boerenbedrijf dat gebaseerd was op
het potstalsysteem van de hogere zandgronden van
ons land. Ook bij Egmond, Bergen en Schoorl
werden akkertjes in het duin aangelegd, waar soms
met redelijk succes aardappelen en andere
gewassen werden geteeld. Alleen in de Duinen van
Six onder de voormalige heerlijkheid Wimmenum
wordt tegenwoordig nog op grote schaal geboerd.
Linksboven: Het oude
rechthuis van Schoorl met
zijn renaissancegevel dateert
uit 1601. Precies
driehonderd jaar later werd
een nieuw, nu ook al weer
verlaten, raadhuis in
gebruik genomen. Hier
vervult het gebouwtje nog
zijn oorspronkelijke
functie. Wetten en
verordeningen worden er,
zoals het behoort, van de pui
verkondigd.
Rechtsboven: De
zandmennerij te Hargen in
1906. Vanaf de kiepkarretjes
op het smalspoor werd het
duinzand in de
zandschuiten gestort om
naar Alkmaar te worden
vervoerd voor gebruik als
schuurmiddel en strooizand.
Midden: 't Lage Duin bij
Schoorl, een romantisch
plekje uit de prille jaren van
de duinrecreatie. Dit duin is
nog tamelijk kaal, maar
juist onder Schoorl vond op
uitgebreide schaal
bebossing van de duinen
plaats. De plannen daartoe
waren al ontworpen door de
geoloog en
landbouwkundige W.C.H.
Staring in een verhandeling
uit 1862.