Water en zand
"*^£.HI1I0)IÓt-0p-3CC^^
telde het dorp bovendien nog olieslagers, bakkers,
schoenmakers en snijders. Schoorl was zeker geen
uitzondering; er was vrijwel geen dorp waar
ambacht en nijverheid ontbraken.
Het probleem speelde in geheel Holland. Alkmaar
sloot zich met andere steden aaneen in een actie
tegen de plattelandsnijverheid. Aan de landsheer,
Karei V, werd verzocht deze te verbieden.
Inderdaad vaardigde hij in 1531 de 'Order op de
buitennering' uit, waarmee de kleinindustrie buiten
de steden de wind uit de zeilen werd genomen.
Geheel verdwijnen deed ze niet: tegen 1600 werd
zelfs de grondslag gelegd voor het eerste
industriegebied ten plattelande, de Zaanstreek.
In de loop van de tijd ontwikkelde zich een
specialisatie van stad en platteland, die zich niet
beperkte tot zuiver agrarische produkten. Op de
geestgronden bijvoorbeeld werd de zogenaamde
geestgarst verbouwd ten behoeve van de Alkmaarse
grutterijen, waarvan er omstreeks 1630 zo'n
zeventig binnen de stadsmuren bestonden. Maar
belangrijker was de duinstreek nog vanwege het
zuivere water.
Net als in de Zaanstreek kwam aan de duinvoet in
de eerste helft van de zeventiende eeuw een
bedrijfstak op met windmolens als krachtbron: de
papierindustrie.Toch groeide deze binnen de
beperkte mogelijkheden die dorpen als Egmond,
Bergen en Schoorl boden niet uit tot een 'Zaanse'
allure. Uiteindelijk had men meer profijt van het
heldere duinwater bij het bereiden van de
volksdrank bij uitstek: het bier. Deze fabricage
geschiedde voornamelijk in de stad, al waren er tot
ver in de achttiende eeuw klachten over het illegaal
brouwen van kuit- of scharbier ten plattelande. De
Alkmaarse brouwers waren, zoals alle
ambachtslieden, verenigd in een gilde. Dit sloot in
Linksboven: Gezicht op
Egmond aan Zee in het
begin van de 17de eeuw. Op
deze gravure van
C.J. Visscher zien we de
oude, al sterk vervallen
gotische kerk, die
oorspronkelijk in het
centrum van het langgerekte
dorp stond. Op de duintop
staan vuurboet en
vuurbaak, op het strand en
voor de kust liggen de
bomschuiten. Op de
voorgrond wordt een
zogenaamde loterijkaart
getoond, die was uitgegeven
ten bate van het Egmondse
gasthuis in 1615-1620.
Rechtsboven: De visafslag
op het strand van Egmond
aan Zee omstreeks 1850, op
een litho door R. de Vries jr.
De bedrijvigheid rond de
bomschuit is nog
hoofdzaak, maar.op de
achtergrond verschijnen de
eerste badkoetsjes!
Midden: Egmond aan Zee,
hoek Pompplein-
Zuiderstraat in 1900. Hier
stond de dorpspomp, die de
belangrijkste
drinkwatervoorziening in
het duindorp was. De
zogenaamde 'Kleine
Vuurtoren' op de
achtergrond stamt uit 1833.
