Onbetamelijk gedrag
Links: Erg vrolijk kijken de
weeskinderen niet die in
1880 door J. Swaab op de
foto werden gezet. Centraal
op deze foto zit de
weesvader met vooraan de
jongsten. Aandoenlijk is hoe
het jongetje rechts van hein
zijn arm door die van de
weesvader heeft gestoken.
Rechtsboven: Temidden van
de weesmeisjes zetelt de
weesmoeder. De foto werd
in hetzelfde jaar en door
dezelfde fotograaf genomen
als die ernaast.
zij verplicht te werken in de zijdeweverij, die aan
het weeshuis was verbonden. De burgerwees
kinderen waren hiervan vrijgesteld.
Vondelingen en zwervende kinderen vielen
eveneens ten laste van de stad. Zij kwamen in het
Burgerweeshuis terecht.
De rooms-katholieke armbestuurders stichtten in
1771 een eigen weeshuis in een pand op het
Verdronkenoord. Daarvóór werden de katholieke
wezen uitbesteed bij particulieren, meestal ver
buiten de stad. De armbestuurders gaven hieraan
de voorkeur boven plaatsing in het Burgerweeshuis,
omdat daar de hervormde leer werd onderwezen.
In 1762 bijvoorbeeld werden zestien 'jonge meysjes
met een klijne uytsettinge van kleederen' naar
Hasselt gezonden om bij particulieren een
'handwerk te leeren'.Tegen deze 'opzendingen'
rezen steeds meer bezwaren, zowel onder de
roomse parochianen, als bij andersdenkenden. Dit
274 leidde er zelfs toe dat de katholieke armbestuurders
enkele belangrijke schenkingen aan hun neus
voorbij zagen gaan. Daarop besloten zij de wezen in
een eigen gesticht onder te brengen.
De kinderen in het Alkmaarse Burgerweeshuis aan
de Doelenstraat beschikten over een sobere maar
gedegen huisvesting. Ze sliepen in grote zalen -
jongens en meisjes uiteraard van elkaar gescheiden
- op met stro gevulde bedden. Het was er gewoonlijk
vroeg opstaan geblazen, in de zomer al om kwart
voor vijf. Na zich 'ordentelijk gekleed, gereijnigden
gekamd' te hebben, gingen de wezen naar de
eetzaal, waar ze een boterham met meestal boter en
kaas konden nuttigen. Als ze die achter de kiezen
haddendienden ze de nodige gebeden op te zeggen
en dan moesten ze naar school of werk. 's Middags
nuttigden de weeshuiskinderen een warme
maaltijd. Die bestond uit gort, meel, erwten of
Midden links: ln 1619 werd
een vijftal schilderijen
vervaardigd, dat het lot van
de weeskinderen vertelt. Het
eerste schilderij toont de
begrafenis van de ouders
terwijl het laatste schilderij
het afscheid uit het weeshuis
tot onderwerp heeft. Op dit
schilderij is te zien hoe de
wezen de heren regenten
smeken opgenomen te
mogen worden in het
weeshuis.
Midden rechts: Op een
gegeven moment moesten zij
het weeshuis verlaten. De
twee jongens en het meisje
danken de regentessen voor
alle goede zorgen die zij in
het weeshuis hebben
ontvangen.
