Teruglopende collecten een lagere prijs voor het brood hoefden te betalen dan de rijken. In andere dure jaren kregen de armenzorginstellingen extra subsidies om de armen van het nodige brood te voorzien. Al deze maatregelen zorgden ervoor dat de rust in de stad meestal bewaard bleef. In enkele dure jaren waren er evenwel oproeren zoals in 1714. Behalve dat het brood prijzig was, werd het in dat jaar de armen moeilijker gemaakt bier te kopen. De belastinginners gingen namelijk strenger optreden tegen brouwers die de accijns op bier ontdoken. Bij verschillende brouwers namen zij grote hoeveelheden bier in beslag. Dit bleek olie op het vuur. Geleid door de gedachte 'het brood duur en nu ook al geen bier meer' kwam het volk in opstand. Eerst werd het huis van belastinginner Sanjé op de hoek Verdronken Oord/Nieuwstraat bestormd. Deuren en vensters moesten het ontgelden, waarna binnen alles werd stukgeslagen 280 en allerlei goederen in het water werden gesmeten. De wind die door de open deuren speelde, deed het vuur in de keuken oplaaien en het huis veranderde in 'een naare spelonk', zoals een toeschouwer later opmerkte. Vervolgens moest het huis van belastinginner Cromhout het ontgelden. De schutterij die nu in actie kwam, wist te voorkomen dat ook nog andere woningen door de woedende massa werden vernield. Het bleef echter nog zeer lange tijd onrustig in de stad. Als één van de plunderaars werd Anna Klinkert gearresteerd, 'een vrouwspersoon van de geringste soorte der inwoonders'. Zij werd met haar vier kinderen, die ook aan het oproer hadden deelgenomen, uit het gewest Holland verbannen. In Alkmaar was in de tijd tot omstreeks 1800, net als in de meeste andere Hollandse steden, een omvangrijk stelsel van voorzieningen voor armen Linksboven: De binnenplaats van het Huis van Achten ofwel Provenhuis van Nordingen. De foto werd in 1907 gemaakt door A. Erkamp. Het werd in 1656 opgericht na het overlijden van Johan van Nordingen. Deze bepaalde, dat er uit zijn nalatenschap een provenhuis moest worden ingericht voor zes tot acht vervallen manspersonen die niet in staat waren aan de kost te komen. Rechtsboven: Bij het 250-jarig bestaan van het Huis van Achten werden in 1907 de proveniers op de foto gezet. Van links naar rechts: J.J. v.d. Roest (72), P. Bos (72), G. Eggers (65), A.v.d. Berg (75), J. Groot (76), B.H. van Gils (71), J. Jan se (76), G.H. Buers (81). Links: ln 1902 werd deze foto genomen van de zuidkant van het Huis van Achten aan de Gedempte Nieuwesloot. Onder: Een tekening van C. Pronk uit 1729 van het Wildemanshofje met gezicht op de Werfbrug.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1988 | | pagina 12