Bergense School De gemeente Alkmaar herdacht in 1954 het feit dat graaf Willem II haar in 1254 stadsrechten verleende. Zij deed dat door 40.000 gulden uit te trekken voor de aankoop van een aantal beelden, die een plaats kregen op de Vest. De meeste aankopen waren heel 'herkenbaar'. Het waren onder andere: 'Man met Kalf', van Cerrit Bolhuis, bij de Bergerbrug, 'Arbeider met spade', van B. Haveman, nabij de Vrouwenstraat, 'Zittende Hond', van Noeki Raedecker, nabij de Emmabrug, en 'Gezin' van Cor Hund, achter het Sportfondsenbad. Maar er was ook een klein abstract beeldje bij van Fri Heil en een fraai modern werk, 'Man met haanvan de Italiaan Giacometti dat bij het Kruithuis werd neergezet. Al eerder had de gemeente een verzetsmonumentje laten maken door Jeanne Kouwenaar-Bijlo uit Bergen. De volkshumor maakte zich al spoedig van deze kunst meester. Zo hing er aan de 'Arbeider met spadeop een dag een karton met het opschrift: 'Ik ben bar leunderig. 240 Inmiddels hertrouwd, was Koos pas op 65-jarige leeftijd in staat om de kuiperij op te doeken en zich geheel aan het schildersvak over te geven. Groot was zijn teleurstelling toen de plannen om een Koos Stikvoortmuseum op te richten geen doorgang vonden. Op 5 augustus 1975 overleed deze markante Alkmaarder over wie een vriend eens zei, dat hij een 'romanticus met een gedempt palet' was. Een hoofdstuk apart is het optreden van wat genoemd wordt de 'Bergense School', die zich tussen 1914 en 1940 profileerde. Het was een losse groep schilders en schilderesssen die min of meer in dezelfde stijl werkten. Ze stonden onder invloed van de Franse kunstenaar Henri le Fauconnier, die tijdens de Eerste Wereldoorlog als vluchteling in Bergen terechtkwamHij trof daar een aantal jonge kunstenaars aan, die sterk zochten naar vernieuwing. Dat waren mensen als Matthieu en Piet Wiegman, Leo Gestel, CharleyToorop, Mommie Schwarz, Else Berg, Germ de Jong, Jaap Weyand, Harrie Kuyten, Gerrit van Blaaderen, Arnout Colnot en Dirk Filarski. Voor hen werd Le Fauconnier het grote voorbeeld en hij wees ze nieuwe wegenNiet langer werden er mooie landschappen geschilderd, maar nu werd gepoogd uit te drukken welke gevoelens het landschap bij de kunstenaar opriep. Dat leidde tot een heel andere wijze van uitbeelden: strakker en vaak in donkere kleurenDe vernieuwing werd niet algemeen begrepen. Toen Matthieu Wiegman in 1914 voor de Willibrorduskapel in Heiloo een schildering maakte, voorstellende de prediking van SintWillibrordus, werd het werk geweigerd als zijnde te modern. Het werd later naar Engeland verkocht. Dat is maar een enkel voorbeeld van de vele afwijzende reacties op de 'nieuwe' kunst. Later hebben deze kunstenaars meer erkenning Midden links: In de zomer van 1905 bracht Picasso een bezoek aan Alkmaar. Hij moet erg onder de indruk zijn geraakt van de klederdrachten in dit gebied. Deze gouache vervaardigde Picasso aan het Noordhollands Kanaal nabij Alkmaar. Midden rechts: Een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Bergense School is Leo Gestel 1881-1914De wat sombere expressionistische schildertrant van de Bergense School, vindt men vooral terug op dit in 1916 getekende zelfportret.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Ach Lieve Tijd Alkmaar | 1988 | | pagina 20