Boven: In 1900 had de
schutterij niet veel meer dan
een ceremoniële functie.
Hier staan de manschappen
aangetreden op de
Paardenmarkt op 6
november 1900 voor de
uitreiking van eretekens aan
de officier van gezondheid
J. M. C. Simon Thomas en
de tamboer J.A. Fransen.
De achtergrond in het groen
is het Munnikenbolwerk.
Midden: Aan het eind van
de vorige eeuw hield de
schutterij jaarlijkse
schietwedstrijden in Bergen.
De mannen die op 28
september 1893 bijeen
kwamen, werden op de foto
gezet. Tamboer Fransen was
toen ook al van de partij. De
andere tamboer was de heer
Hazes.
de verdachte op een afgrijselijke wijze uit te rekken.
Ook werd de verdachte vaak azijn, water of olie in
de mond gegoten. Urine werd ook wel eens voor dit
doel gebruikt. Naar de overlevering wil, werden
deze methoden uitgevoerd 'door de achtbaarste en
gemoedelijkste mannen, met de spitsvondigste
betogen uitgewerkt en door de geleerdste
authoriteiten gesteund'. Zichtbaar letsel mocht de
verdachte niet worden toegebracht. Ook mocht hij
niet onder de pijniging bezwijken. Zwangere
vrouwen en kinderen beneden de veertien jaar
mochten niet aan een dergelijke marteling worden
onderworpen. Hardnekkig blijven ontkennen,
bijvoorbeeld wanneer iemand zich totaal niet
schuldig voelde, had niet altijd het beoogde effect.
Een zo hoge mate van wilskracht werd soms in het
nadeel van de betrokkene uitgelegd als tovenarij, of
geweten aan andere geheime invloeden.
Bij de berechting van misdaden en overtredingen
208 kon gekozen worden uit diverse straffen. Eén
daarvan was de verbanning. De misdadiger mocht
zich dan gedurende een bepaalde periode of voor
altijd, niet vertonen in de stad óf, naar gelang van
de zwaarte van de straf, in bepaalde gewesten of
zelfs het hele land. Deportatie naar Oost-Indië
behoorde eveneens tot de mogelijkheden en ook
een combinatie van straffen kwam geregeld voor.
In 1713 werd de tienjarige Cornelis Hakhof per
schip naar het buitenland vervoerd. Hij had lood
van daken van tuinhuisjes gestolen en. bijna nog
erger, hij had een stadgenoot toegevoegd: 'Ik zal uw
oude hond met een mes in de oude romp stoten'.
Uit begrip voor zijn jonge leeftijd mocht hij in de
tijd tussen het vonnis en het transport bij zijn ouders
thuis blijven mits hij werd geketend en zich braaf
gedroeg.
Naar onze maatstaven werd de jeugd flink
aangepakt. De jonge Gijsbert van Es werd in 1768
veroordeeld tot een strenge publieke geseling met
de strop om de hals. Hij werd gebrandmerkt, kreeg
