Kaasdragers
Hiernaast: Op beide foto's is
het zetten van de ronde
kaasjes het onderwerp. In
de open kaaswagen links
gooit de boer de kazen die
hij naar de markt heeft
gebracht naar de zetter.
Kaaszetter was een vak
apart. Niet alleen moest hij
de kazen zo vakkundig
stapelen dat ze niet
omrolden, ook moest hij de
door de boeren soms over
een afstand van meters
gegooide kazen behendig
opvangen.
MARKT
IKGKX li
H)E «AAG.EN
mRt< a-'M w
staan.Tijdens de bloeiperiode van de kaasmarkt,
aan het begin van onze eeuw, kwamen de boeren
met hun kaas al op donderdag met schuiten of
wagens naar Alkmaar, waar vanaf tien uur
's morgens tot acht uur 's avonds de zetters aan de
slag konden. De kaasjes werden op zeilen in rijen
van tien gezet, met daarop een tweede laag. Bij het
lossen van de kaaswagens werden door helpers
steeds twee kaasjes tegelijk naar de zetter
toegegooid, soms wel over een afstand van zeven
meter. Een goede zetter greep nooit mis! Ook was
het de taak van de zetters de kaas te oliën om
uitdroging te voorkomen. Daarna werden de
stapels op warme dagen ook nog met vers gemaaid,
dus nog vochtig, gras bedekt. Om te voorkomen dat
kaasminnende dieven 's nachts hun slag zouden
slaan, hielden twee nachtwakers toezicht.
Op vrijdagmorgen kon er vanaf zeven uur opnieuw
worden gezet totdat om tien uur de markt begon.
Als een boer zijn kazen had verkocht, werden deze
door de zetters in de vorm van een piramide op een
berrie gestapeld. Hierna kwamen de dragers in
actie!
Wie er een idee van wil krijgen wat een kaasdrager
deed, moet 's zomers op vrijdagmorgen de
kaasmarkt eens bezoeken. De tegenwoordige
markt geeft een levendig beeld van het verleden,
want oude gewoonten en gebruiken worden er in
ere gehouden, ook al is de markt nu bedoeld als
toeristische trekpleister. De door zuivelfabrieken
aangevoerde kaas is al verkocht en wordt alleen
afgeleverd om in de Waag te worden gewogen.
Middelpunt van het marktgebeuren vormen de
kaasdragers. Gekleed in een witte broek en kiel met
zwarte schoenen en witte kousen torsen zij twee aan
twee de Goudse en Edammer kaas op een berrie de
Waag in en uit, waarvoor zij een typische, haastige
Hierboven: Op deze prent
uit 1725 is goed te zien dat
het Waagplein in een eeuw
tijd al flink groter is
geworden. De huizen rechts
zullen in de loop van de
volgende eeuwen ook nog
worden afgebroken om
plaats te maken voor de
kaasmarkt.