GESCHIEDENISSEN
ALKMAAR
s. EIKELENBERG-
EN Z Y N E
BESCHREVEN DOOR
met afbeeldingen.
Stadskroniekschrijver
Maria behoorde tot de Muiderkring, een gezelschap
vooraanstaande letterkundigen dat regelmatig op
het Muiderslot bijeen kwamDe gastheer daar was
de grote geschiedkundige, dichter en
toneelschrijver P.C. Hooft, die op het Muiderslot
woonde. Vanuit Alkmaar schreef Maria hem een
aantal brieven. De Alkmaarse dichtte, schilderde,
borduurde en maakte prachtige gravures op
drinkglazen, een kunstvorm die zij als geen andere
beheerste. Door de breekbaarheid van het
materiaal is er van deze verfijnde kunst helaas
slechts weinig bewaard gebleven.
Tot de Alkmaarse kennissenkring van Maria
Tesselschade behoorde de dochter van een
Portugees-joodse koopman, Francesca Duarte, die
om haar bijzondere zangstem 'de Franse
nachtegaal' werd genoemd. Het tekent het open
karakter van de Alkmaarse samenleving dat hier
voor het eerst in een Hollandse stad joden officieel
154 werd toegestaan zich te vestigen.
Boven: Simon Eikelenberg
(1663-1738) is de schrijver
van de bekendste kroniek
van Alkmaar. Hij begon
hieraan nadat hij in allerlei
andere beroepen, zoals
kunstschilder, was mislukt.
Hij had veel relaties met
kunstenaars. Zo komt het,
dat de bekende tekenaar
Cornelis Pronk het portret
van Eikelenberg wel wilde
tekenen. De al even bekende
Houbraken graveerde het
portret voor de uitgave van
'Alkmaar en zyne
geschiedenissen
Midden: 'Vermoorde
onschuld', zo noemde
Cornelis Saftleven dit
merkwaardige schilderij dat
hij in 1663 maakte. Het is
een satirische verbeelding
van de berechting van de
Hollandse raadpensionaris
Johan van Oldenbarneveldt
die in 1619 na een politiek
proces werd terechtgesteld.
Het proces, waar
tegenstanders van de
beklaagde als rechters
optraden, is altijd een
omstreden zaak geweest. De
schilder beeldde de oude
man af temidden van zijn als
beesten uitgedoste rechters.
De uit Alkmaar afkomstige
rechter Pieter Jansz.
Schagen is afgebeeld als
vioolspelende ezel
Rijksmuseum
Amsterdam
Hiernaast op de
rechterpagina: Één van de
vele boeken die werden
uitgegeven door de
Alkmaarse uitgeverij van
P. Kluitman. De uitgeverij
was rond 1900 ook landelijk
zeer bekend. Hun boeken
waren vooral geliefd door
de illustraties van in hun tijd
zeer bekende tekenaars.
In dezelfde kring was nog een jonge vrouw die als
meisje reeds was opgevallen door haar begaafdheid
Alida Bruno. Ze was de dochter van een predikant
en leeftijdgenote van de dochter van Maria
Tesselschade. Ze schreef zulke aardige versjes dat
zij zelfs 'de nieuwe zon der poezij' werd genoemd.
Deze titel kon Alida evenwel niet waarmaken. Ze
bleef wel dichten en haar werk werd ook in
bloemlezingen gedrukt, maar het blijft
gelegenheidspoëzie.
Naast de hogere kringen met hun verfijnde cultuur
kende Alkmaar ook een andere groep mensen die
geïnteresseerd waren in kunst en wetenschap, maar
die niet zo hoog op de maatschappelijke ladder
stonden.Tot hen behoorde Simon Eikelenberg, die
vooral bekend is geworden als kroniekschrijver van
zijn geboortestad. Zonder gedegen
