Rector Murmellius
Linksboven: Eén van de
weinige portretten van
rectoren van de Latijnse
School die bewaard zijn
gebleven, is dat van Petrus
Nannius, van 1522 tot
ongeveer 1535 rector te
Alkmaar.
Rechtsboven: In 1595 werd
de Latijnse School
gehuisvest in het kerkje van
het voormalige Jonge
Begijnhof aan de
Doelenstraat. Het
aangrenzende patershuis
werd de woning van de
rector van de school. Het
was groot genoeg om er
kostjongens in onder te
brengen, een voor die tijd
gebruikelijke bijverdienste
van een rector. Goed te zien
op deze tekening is het
'poortje der Latijnse
school', dat in 1616 op deze
plaats verrees. Via
omzwervingen langs de
Nieuwesloot en de
Paternosterstraat, waar de
Latijnse School ook enige
tijd gehuisvest is geweest,
werd het in 1940 tenslotte
overgebracht naar het
nieuwe gebouw van het
gymnasium in de
Bergerhout, waar het de
toegang vormt tot de
pergola.
Rechts: In 1868 werd de
Latijnse School weer bijna
op dezelfde plaats
ondergebracht als waar eens
Murmellius zijn scepter
zwaaide: in de voormalige
koffiekamer van de
Schouwburg, achter het
Stadhuis aan de Breedstraat.
De foto werd omstreeks 1910
gemaakt door E. G.
Verkade.
stroming, het humanisme, tot ontwikkeling. Het
humanisme legde sterk de nadruk op de ontplooiing
en eigen verantwoordelijkheid van het individu.
Goed onderwijs is daarvoor onontbeerlijk en onder
invloed van dit humanisme steeg het peil van het
onderwijs dan ook. Doordat het Alkmaarse
stadsbestuur meer geld beschikbaar stelde, konden
betere rectoren worden aangetrokken. Ook
kwamen er, naast het Latijn, andere vakken aan
bod. Een paar belangrijke nieuwe vakken waren
muziek, rekenkunde, meetkunde en sterrenkunde.
De invoering van deze vakken wijst op een nieuwe
ontwikkeling. Niet alleen kerk en godsdienst
bepaalden het leven, er kwam ook belangstelling
voor bovengenoemde prille wetenschappen. Deze
vakken zouden in de zeventiende en achttiende
eeuw een hoge vlucht nemen.
Eén van de rectoren die met de ruimere subsidies
van de stadsoverheid aangesteld kon worden, was
Johannes Murmellius, aan wie het huidige
gymnasium zijn naam dankt. Deze Murmellius, die
in 1480 in Roermond was geboren, had in Deventer
en Keulen gestudeerd en was op zijn drieëndertigste
al een internationaal beroemd conrector aan de
domschool van Munster. In 1513 werd hij tot rector
in Alkmaar benoemd, waar hij de Latijnse School
tot grote bloei bracht. Tijdens zijn rectoraat
bezochten zo'n 900 leerlingen de school, waaronder
350 tot 600 van buiten Alkmaar. Na hem heeft de
school nooit meer zo'n omvang gekend. Meestal
schommelde het aantal leerlingen rond de 150.
Waaraan heeft deze Murmellius nu zijn roem te
danken? Zijn belangrijkste kwaliteit was
ongetwijfeld zijn pedagogisch en didactisch inzicht.
Tot aan zijn komst werden de lessen helemaal in het
Latijn gegeven, met behulp van zeer verouderde
leerboeken. Murmellius herstelde de moedertaal in
ere. Het onderwijs moest zijns inziens niet meer
uitgaan van het Latijn, maar van het Nederlands.
Ook stelde hij een aantal leerboeken samen, die tot
over de landsgrenzen beroemd zijn geworden door